موضوع : بیکاری
توضیح: این فایل به صورت ورد و آماده ی پرینت می باشد
فعاليت :
فعاليت (activity) يا به‌طور دقيق‌تر، فعاليت اقتصادي، به‌کارها و اشتغالاتى گفته مى‌شود که به توليد کالاها و خدمات سودمند و مؤثر در حيات اقتصادى جامعه مربوط هستند.
تعريف جمعيت فعال :
جمعيت فعال (active)، بنا به تعريف کنفرانس بين‌المللى آمارشناسان، مرکب از افرادى است متشکل از زنان و مردان که نيروى آماده‌اى را براى توليد کالاها و خدمات تشکيل مى‌دهند. بنا به تعريف، جمعيت فعال افرادى را در برمى‌گيرد که از لحاظ اقتصادى داراى فعاليت سودمند هستند و به توليد ثروت و خدمات اقتصادى مى‌پردازند. اين تعريف، در عين حال کارمندان، ارتشيان، کارکنان خانوادگى بدون مزد، اشخاصى که براى مزد و يا سود کار مى‌کنند؛ و همچنين بيکاران در جستجوى کار، بيماران و اشخاصى که براى مزد يا سود کار مى‌کنند؛ و همچنين بيکاران در جستجوى کار، بيماران و اشخاصى را که در مرخصى به سر مى‌برند در برمى‌گيرد و در مقابل، شامل کودکان، زنان خانه‌دار، دانش‌آموزان و دانشجويان، بازنشتگان، سپاهيان وظيفه، اجاره‌بگيران، بهره‌کشان، زندانيان و کسانى که معاش آنها يکسره به‌عهدهٔ ديگران است، نمى‌شود.
- انواع جمعيت فعال :
جمعيت فعال را به دو صورت مورد مطالعه قرار مى‌دهند:
۱. جمعيت فعال بالقّوه: افرادى از جمعيت کشور است که در سن قانونى کار، يعنى ميان ۱۵ و ۶۴ سال (يا در ايران جمعيت ۱۰ سال و بالاتر) قرار دارند. اين جمعيت به‌صورت بالقوه مى‌توانند فعال باشند.
۲. جمعيت فعال بالفعل: جمعيتى است که يا به‌عنوان فرد شاغل در زمان مورد بحث فعاليت دارد و يا به مثابهٔ فرد بيکار در جستجو کار، براى يافتن کار فعاليت مى‌کند. بنابراين جمعيت شاغل به‌علاوهٔ جمعيت بيکار در جستجوى کار را جمعيت فعال بالفعل گويند.
جمعيت غيرفعال :
افرادى که در سن فعاليت قرار ندارند و يا با تعريف جمعيت فعال بالفعل منطبق نيستند، ”جمعيت غيرفعال“ (nonactive) ناميده مى‌شود. جمعيت غيرفعال را نبايد با جمعيت بيکار (unemployed) اشتباه کرد زيرا جمعيت بيکار کسى است که در سن کار قرار دارد و با داشتن توان، دنبال کار مى‌گردد ولى پيدا نمى‌کند در حالى‌که جمعيت غيرفعال بنا به‌دلايل مختلف در جستجوى کار و فعاليت نيست.
- انواع جمعيت غيرفعال :
جمعيت غيرفعال به سه دسته تقسيم مى‌شود:
۱. وابستگان:
افرادى هستند که براى ادامهٔ حيات خود، به کوشش صاحبان درآمد يا نان‌آور احتياج دارند. در اين مورد مى‌توان از زنان خانه‌دار و کودکان و دانش‌آموزان و دانشجويان نام برد.
۲. افراد متکى به خود:
کسانى هستند که مى‌توانند وسايل لازم را براى امرار معاش خود فراهم کنند. در بين اين افراد، مى‌توان از سهامداران، بازنشستگان و صاحبان مستغلات نام برد.
۳. سرباران:
به کسانى اطلاق مى‌شود که استعداد و امکان کار کردن ندارند و براى زندگى خود از کمک‌هاى عمومى برخوردار هستند. اعانه‌بگيران و بيکاره‌ها (رمالان، دعانويسان، فالگيران، معرکه‌گيران و افرادى مانند آنها) جزو سربازان محسوب مى‌شوند
سن فعاليت و دورهٔ زندگى فعال :
براساس شاخص‌هاى جمعيت‌شناسى ”سن فعاليت“ از ۱۵ سالگى شروع و به ۶۴ سالگى ختم مى‌شود. اين فاصله را سن فعاليت، يا به بيان دقيق‌تر، سن فعاليت اقتصادى مى‌نامند. سن فعاليت در کشورهاى جهان سوم معمولاً از ۱۰ سالگى و حتى زودتر شروع مى‌شود.
”دورهٔ زندگى فعال“ به متوسط سال‌هائى از حيات يک نسل گفته مى‌شود که طى آن، افراد به‌طور بالقوه داراى فعاليت هستند. پيدا است که طول متوسط زندگى فعال به سال‌هاى آغاز و پايان آن بستگى دارد. دورهٔ زندگى فعال بر دو نوع است:
- ”دورهٔ زندگى فعال خام“: تعداد متوسط سال‌هاى زندگى فعال يک نسل بدون محاسبهٔ مرگ آنان.
- ”دورهٔ زندگى فعال خاص“: تعداد متوسط سال‌هاى فعال يک نسل با در نظر گرفتن مرگ آنان.
نرخ‌هاى فعاليت :
پيش از ذکر برخى از شاخص‌هاى آمارى در رابطه با نرخ‌هاى فعاليت، تذکر دو نکته ضرورى است: نخست اينکه هر يک از فرمول‌ها را مى‌توان برحسب جمعيت فعال بالقوه و جمعيت فعال بالفعل محاسبه کرد که هر کدام در جاى خاصى کاربرد دارد؛ دوم اينکه هر يک از فرمول‌ها را مى‌توان به‌طور عام براى کل جمعيت يا گروه سني، جنسى و اجتماعى ويژه محاسبه کرد. در صورت اول شاخص‌هاى عمومى به‌دست مى‌آيد و در صورت دوم شاخص‌هاى ويژه.
فهرست مطالبعنوان صفحه
فعاليت 1
تعريف جمعيت فعال 1
انواع جمعيت فعال 1
جمعيت غيرفعال 2
انواع جمعيت غيرفعال 2
سن فعاليت و دورهٔ زندگى فعال 3
نرخ‌هاى فعاليت 3
بخش‌هاى فعاليت اقتصادى 5
رشته‌هاى فعاليت6
اشتغال 7
انواع اشتغال 7
گروه‌هاى شغلى7
موقعيت شغلى 8
بيکارى و کم‌کارى8
انواع بيکارى 9
بيکارى آشکار 9
بيکارى پنهان 10
انواع بيکار11
انواع کم‌کارى 11
کم‌کارى آشکار 11
کم‌کارى پنهان 12
برخى از نتايج و عواقب رشد شهرنشينى در ايران 12
بالا رفتن سطح مصرف 12
بيکارى، بيکارى پنهان و مشاغل کاذب 12
رشد و توسعهٔ آسيب‌هاى اجتماعى در محيط شهرى 13
افزايش انحرافات و جرايم در محيط‌هاى مهاجرپذير 14
توسعهٔ حاشيه‌نشينى14
۷ عامل اساسی نرخ بالای بیکاری در ایران 17
رشد نرخ بیكاری چالش بزرگ بازار كار 21
جوانان؛ قربانیان اصلی بیكاری 25
نرخ مشاركت نیروی كار ایران در پایین‌ترین سطح جهان 26
اشتغال، مقوله فرابخشی 27
عدم تعادل، بزرگترین چالش بازار كار ایران28
سیاست‌های مناسب برای بهبود بازار كار ایران29