موضوع : تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها
توضیح: این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد
اهداف و موضوعات مورد بحث
در اين فصل مباحث عمومى و مقدماتى تجزيه و تحليل و طراحى سيستمها مورد بحث قرار مىگيرد. خواننده با مطالعه اين فصل در مىيابد كه اصولاً سيستم چيست، چه خصوصياتى دارد، داراى چه ابعادى است، چه انواعى دارد، ضرورت توجه به سيستم چيست و تحليلگر سيستم كيست.
همچنين در اين فصل پس از ارائه يك طبقه بندى براى انواع سيستمها، سيستمهاى مورد نظر اين كتاب را كه سيستمهاى سازمانى- انسانى هستند مورد بحث قرار مىدهد و برخى از خصوصيات اينگونه سيستمها را برمىشمرد. سپس چگونگى پيدايش علم تجزيه و تحليل سيستم و علومى كه شالوده اين علم را تشكيل دادند، مورد بررسى مختصر قرار مىگيرد. پس از آن مطالبى كلى و كليدى پيرامون فعاليتهائى كه در تجزيه و تحليل سيستم انجام مىشود بيان شده و خواننده در مىيابد، اصولاً تجزيه و تحليل سيستم چگونه انجام مىشود.
تفاوتهاى ديدگاهها از علم تجزيه و تحليل و ديدگاه اين كتاب از علم تجزيه و تحليل سيستم و نيز ارتباط فراروند تجزيه و تحليل و طراحى سيستم با فراروند مهندسى نرمافزار، در ادامه مورد بحث قرار خواهد گرفت و مهندسين نرمافزار جايگاه خود را در برخورد با مطالب اين كتاب در مىيابند.
در انتها نيز مهمترين خصوصيت تجزيه و تحليل سيستم كه رهيافتى بودن آن است مورد بحث قرار گرفته و اهدافى كه از تجزيه و تحليل سيستم دنبال مىشود به همراه مفاهيم تفكر سيستمى به طور مختصر بيان مىشود.
نكات قابل توجه براى يادگيرى
اين فصل، ديد اوليه و اساسى را به خواننده براى ورود به مباحث اصلى كتاب كه در فصول آينده مطرح مىشود مىدهد و بسيارى از نكات كليدى براى يادگيرى فصول آينده در اين فصل مطرح مىشود. پيشنهاد مىشود كه مطالعه اين فصل با دقت كافى انجام شود.
بحث پيرامون چگونگى پيدايش اين علم، براى درك بهتر خواننده از مطالب و پيدا كردن ديد كافى براى مباحث بعدى است. به خاطر سپردن جزئيات اين مباحث لزومى ندارد. اما خواننده بايد كليات را تشخيص دهد.
سيستم كلمهاى است كه براى گوش اغلب ما آشنا است. از اين عبارت هر روزه استفاده مىكنيم و يا به نحو غير مستقيم با آن سر و كار داريم. با نگاهى گذرا به محيط اطراف خود، سيستمهاى مختلفى را مشاهده مىكنيد. وقتى از خانه بيرون مىرويد و وارد خيابان مىشويد، در خيابان اتومبيلها محدوده خاصى براى حركت خود دارند و افراد پياده نيز همينطور. اتومبيلها در محدوده سواره رو از نيمه سمت راست مسير حركت مىكنند. بدين ترتيب تصادفى بين اتومبيلهائى كه خلاف جهت يكديگر حركت مىكنند رخ نمىدهد. ميانه خيابان با خط سفيدى مشخص شده است. اين خط در حالتهاى ممتد يا مقطع ايجاد مىشود و هر كدام از اين حالتها، معناى خاصى براى رانندگان دارند. افراد پياده در پيادهروئى كه معمولاً در دو حاشيه خيابان تعبيه شده حركت مىكنند. محل تقاطع مسير افراد پياده با خيابان بصورت خط كشى شده مشخص و براى رانندگان و عابران معناى خاصى دارد. اتومبيلها براى حركت و توقف در خيابانها از مقررات خاصى تبعيت مىكنند. ...
همه آنچه كه گفته شد، از وجود سيستمى در مديريت معابر و عابرين پياده يا سواره حكايت مىكند. البته ما هر روزه با چنين سيستمى سروكار داريم، اما ممكن است با ديد يك سيستم به آن نگاه نكنيم. اشتباه نكنيد، اين سيستم فقط مقررات راهنمائى و رانندگى نيست. بلكه اين مقررات فقط بخشى از اين سيستم را تشكيل مىدهد. عابرين، پليس، اتومبيلها، خيابانها، چراغهاى راهنمائى، تعاريف و پيشفرضها، خطكشىها و ... اجزاء ديگر اين سيستم را تشكيل مىدهند و وقتى همه اينها دست به دست هم دهند و همه اجزاء، وظايف خود را به خوبى انجام دهند، آنوقت مىگوئيم اين شهر سيستم عبور و مرور مناسبى دارد.
از خيابان عبور مىكنيد و براى دريافت حقوق خود وارد بانك مىشويد. در محوطه بانك چندين كارمند در محلهاى خاصى كه طبق خصوصيات مشخص در كنار يكديگر قرار گرفته حضور دارند. بر بالاى سر هر يك از كارمندان تابلوئى نصب شده و وظيفه هر يك را مشخص مىكند. هر يك از اين كاركنان مشغول انجام دادن كار خاصى است. به باجه پسانداز مراجعه مىكنيد و دفترچه خود را ارائه مىكنيد. پس از رسيدن نوبت شما در صف انتظار، كارمند به مجموعهاى از كارتها كه در كنار وى طبق نظم بخصوصى (كه شايد براى شما چندان مشخص نباشد) چيده شده است مراجعه و كارتى را خارج مىكند. سپس وى عملياتى را روى كارت و دفترچه شما انجام داده و پس از پرسيدن مبلغى كه مىخواهيد دريافت كنيد، برگهاى از دفترچه رإ؛ؤؤ به شما مىدهد تا امضاء كنيد. سپس وى پس از انجام عملياتى ديگر، دفترچه را در جعبه باجه كنارى (صندوق) قرار مىدهد و ...
اينها هم همه نشانگر سيستم خاصى است كه در بانك مورد نظر حكمفرما است. گاهى اوقات در مقايسه بين دو بانك مختلف، مىگوئيد فلان بانك كار را سريعتر انجام مىدهد يا بهمان بانك بهتر است. معيار شما براى بهتر بودن يك بانك چيست؟ احتمالاً خواهيد گفت، انجام سريعتر كار، ارائه خدمات بيشتر، نظم، احترام و ادب كاركنان و ... اما در يك جمع بندى ممكن است به اين نتيجه برسيد كه بانكى كه سيستم بهترى داشته باشد، همه اينها را بدست خواهد آورد. پس بانكى بهتر است كه داراى سيستم بهترى باشد.
2-1-1- سيستمهاى پيچيدهتر و متشكل از زير سيستمها
سيستم عبور و مرور و سيستم بانك سيستمهائى هستند كه مكانيزم عملكرد آنها تا حد بسيار زيادى براى شما روشن است. اما شما ممكن است با سيستمهاى پيچيده ترى هم سروكار داشته باشيد. بيائيد به يك سفر شما با هواپيما نگاه كنيم.
فرض كنيد قصد مسافرت داريد و مىخواهيد از هواپيما براى مسافرت استفاده كنيد. به دفتر مسافرتى خود مىرويد و به كارمند مربوطه، زمان و مقصد سفر خود را اعلام مىكنيد. وى با استفاده از كامپيوتر خود، نزديكترين زمان و مسيرهاى ميانى را مشخص كرده و به شما اعلام مىكند. شما نيز يكى از پروازها را انتخاب كرده و وى بليط اين پرواز را با دريافت وجه مربوطه براى شما صادر مىكند. وى همچنين صدور بليط شما را در سيستم كامپيوترى خود كه وصل به سيستم كامپيوترى مركزى هواپيمائى است، اعلام مىكند تا جاى شما در آن پرواز محفوظ بماند. در تاريخ مقرر به فرودگاه مىرويد. ابتداى درب ورودى فرودگاه، كيف و ساك شما را در دستگاهى قرار داده و آنرا بازرسى مىكنند و شما را نيز مورد بازرسى بدنى قرار مىدهند. سپس به محل تحويل بار رفته از بين باجههاى مختلف تحويل بار، شماره پرواز خود را در يكى از باجهها شناسائى مىكنيد و بليط خود را به آن باجه ارائه كرده و بار خود را تحويل مىدهيد. كارمندى كه در آن باجه ايستاده است، تكهاى از يك برچسب را بر دسته ساك شما چسبانده و تكه ديگرى را بر روى بليط شما مىچسباند. اگر دقت كنيد، شماره روى هر دو تكه برچسب يكسان است. سپس وى ساك شما را روى ريلى كه دهها ساك ديگر بر روى آن درحال حركت است قرار داده و ساك از محوطه خارج مىشود. او به شما كارت پروازى مىدهد كه با رنگ خاصى مشخص شده و شماره صندلى شما بر روى آن نوشته شده. شماره ديگرى نيز بر روى آن نوشته شده كه شماره سريال كارتها است. ...
اگر بخواهيم به همين صورت تنها جزئيات سفر شما با هواپيما را شرح دهيم، سراسر اين كتاب تنها به همين موضوع اختصاص پيدا خواهد كرد. همه اين موارد نشان دهنده وجود زير سيستمهاى مختلفى است كه در يك فرودگاه، پرواز هواپيماها را پشتيبانى و مديريت مىكند. به عبارت ديگر، سيستم فرودگاه و هواپيمائى، از چندين زير سيستم مختلف ساده يا پيچيده تشكيل شده است. يك زير سيستم وظيفه ذخيره جا و صدور بليط را بر عهده دارد. زير سيستم ديگر بازرسى و امنيت پرواز، ديگرى كنترل بليط و صدور كارت پرواز، ديگرى جمعآورى، حمل و توزيع بار. برخى ديگر از اين زير سيستمها عبارتند از
فهرست مطالبتجزيه و تحليل و طراحى سيستمها
1-1- سيستمها در محيط اطراف ما
2-1- انواع سيستمها، سيستمهاى سازمانى-انسانى
3-1- سير تحول و پيدايش علم تجزيه و تحليل سيستم
4-1- نگاهى كلى به فراروند تجزيه و تحليل و طراحى سيستم
5-1- ديدگاهها از علم تجزيه و تحليل سيستم
6-1- رهيافتى بودن تجزيه و تحليل و طراحى سيستمها
7-1- اهداف عمومى تجزيه و تحليل سيستم
8-1- تفكر سيستمى
1-1- سيستمها در محيط اطراف ما
1-1-1- سيستم