موضوع : طرح کتابخانه الکترونیک سلامت

توضیح: این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

مقدمه
خلاصه اجرايي پيش روي، حاوي يافته هايي است كه در ارزيابي فاز اول فعاليت ايجاد كتاب خانه هاي الكترونيكي سلامت(eLib) بدست آمده است. انگيزه اصلي ايجاد eLib به واسطه نتايج حاصله از هم انديشي كنفرانس منطقه‌اي Library Virtual در تهران بود كه توسط دفتر منطقه‌اي حوزه مديترانه شرقي [EMRO] سازمان جهاني بهداشت و معاونت تحقيقات و فن آوري وزارت متبوع در سال 1380 برگزار شد.
هدف اصلي اين برنامه درگير كردن جامعه آموزش عالي علوم پزشكي در ايجاد و شكل دهي، اجرا و پياده سازي كتاب خانه الكترونيكي سلامت مي باشد.
بر اساس ارزيابي هاي انجام شده، پروژه eLib در رابطه با اهداف مورد نظر اقدامي مناسب محسوب مي شود كه در دستيابي به بيشتر اهداف خود موفق خواهد بود.
اين برنامه در فاز مطالعاتي با توجه به حوزه هاي مختلفي كه در آن تعريف شده بود، به نتايج با ارزشي رسيد بطوري كه به خوبي خواهد توانست، همان گونه كه مي‌خواهد پرسنل نظام بهداشت و درمان را با خود همراه كند.
يكي از موفقيت هاي بارز برنامه eLib ، ايجاد روابط بين جوامع آموزشي پژوهشي علوم پزشكي و توسعه مهارت ها مي باشد. تجارب عملي مهم حاصل از شيوه هاي الكترونيكي و مسائل مربوط به آن، حاصل كار اين برنامه مي باشد كه در آينده براي جامعه آموزش عالي بسيار ارزشمند خواهد بود.
با توجه به مقوله هاي بدست آمده زير، كتابخانه الكترونيك سلامت سهم بزرگي در ايجاد ارزش هاي افزوده دارد:
•    انسجام - eLib  هماهنگي و ساختار لازم را در ايجاد اين حوزه ارائه مي نمايد .
•    جامعيت  – در برنامه eLib، گستره بزرگي از مدل ها و شيوه هاي مختلفي مورد بررسي و آزمون قرار مي گيرد، كه براي انتخاب شيوه ها، اطمينان بيشتري را ايجاد مي نمايد.
•    پوشش  – برنامه e-Lib اين حسن را دارد كه گستره بسيار وسيع تري از دانشگاهها در ايجاد تكنيك هاي الكترونيكي مشاركت نمايند كه احتمالاً اين مشاركت در حالات ديگر تحقق نمي يافت.
•    خلاقيت  –  فراخواني هاي رقابتي برنامه eLib براي اخذ پيشنهادها منجر به بروز خلاقيت هاي بيشتري مي شود.
•    تجزيه و تحليل  – با توجه به بررسي هاي انجام شده، علت بسياري از كاميابي ها و ناكامي هاي در برنامه e-Lib در ساير كشورها مشخص خواهد شد.
•    تجربه هاي عملي  – برنامه eLib نشان داده كه جوامع كتاب خانه‌اي در اجراي تكنيك هاي الكترونيكي حضور گسترده ايي مي توانند داشته باشند.
•    انتقال تجربه  – در برنامه e-Lib تجارب آموخته شده به طور گسترده ايي به كليه بخش ها منتقل، از دوباره كاري هاي غير ضروري جلوگيري خواهد نمود.
بر اساس مطالعاتي كه در طي اين ارزيابي صورت گرفت، مشخص شد كه تاثير e-lib براي جوامع كتابخانه‌اي بين المللي و ملي در سطح بسياري از كشورها بسيار خوب بوده است. شايان ذكر است كه e-Lib تاثيري بسيار مثبتي بر ناشران و ساير سازمان هاي دولتي مرتبط نيز داشته است. در ارزيابي مذكور، در آغاز چهار پرسش كليد در خصوص e-Lib مطرح گرديد. در واقع پاسخ به اين پرسش ها بود كه يافته هاي اصلي ارزيابي را به طور خلاصه بدست داد.
اين پرسش ها عبارت بودند از:
1 – آيا برنامه e-Lib ارزش افزوده مورد نظر را ارائه و آيا اين مزيت ها ميزان اعتباري را كه معاونت تحقيقات و فن آوري به آن اختصاص داده است را توجيه خوهد كرد؟
بله (با توجه به شناختي كه از آغاز “برنامه” وجود داشت) تشريح برنامه نيز بر اين مهم تاكيد نمود.
بازنگري ها نشان داد كه در بسياري از موارد، راهبرد صحيحي در رابطه با برنامه اتخاذ شده است. البته بايد به اين نكته توجه داشت كه بسياري از مطالب علمي توليد شده به واسطه فاكتورهايي چون رشد سريع كاربري عمومي اينترنت و با استفاده از e-Lib موجود در ساير كشورها بوده است. همه افراد ذي نفع در جامعه اطلاعات آموزش عالي تحت تاثير اين مقوله قرار گرفته و از آنها استفاده خواهند نمود. در سطح ملي نيزe-Lib يكي از مقوله هاي مهم در كاربري اين مطالب مي باشد.
e-Lib از طريق ايجاد توازن در شيوه پردازش جامعيت مطالب علمي و با توجه به روش آن كه بخشي بزرگي از جامعه را به طور غير مستقيم درگير مي كند، ارزش‌هاي افزوده ايي را ارائه كرده است.
    براي انجام اين مهم، e-Lib براي بسياري از فعالان اصلي، نوعي درك عملي را به ارمغان آورده است كه پشت سرگذاري چالش هاي پيش روي را بسيار راحت‌تر مي كند.
2 – آيا با توجه به ضرورت تخصيص چند بخشي اعتبار مالي به طرح كتاب خانه الكترونيك سلامت در جهت اتمام پروژه هاي خود، اتخاذ چنين برنامه ملي كنترل شده، منافعي را بدنبال خواهد داشت؟
گزينش چنين برنامه ملي كنترل شده، سبب خواهد شد كه e-Lib بتواند مقوله‌هاي پيش روي اين موضوع را كه مسلماُ از طريق ديگر قابل انجام نبود، تحت پوشش خود قرار دهد.
بايد اذعان كرد كه بدون ساختار تعريف شده و مصوب طرح در شوراي پژوهش علوم پزشكي و هماهنگي «دبيرخانه تكفاب»، بسياري از منافع حاصل از پوشش جامع و فراگيري اين مقوله ها، هم چنين درك بهتر ان ها و اجتناب از دوباره كاري ها به دست نمي‌آمد. در صورتي كه فازهاي اجرايي e-Lib هر يك جداگانه در نظر گرفته شود، پروژه هاي بزرگ به تعداد پروژه هاي كوچك تري تعريف خواهند شد، احتمالاً خدمات و فرايند ارزيابي و بادوام‌تري ارائه مي شد. در واقع رويكرد وسيع فازهاي اول و دوم مطالعاتي، سبب خواهد شد كه در فازهاي اجرايي e-Lib فعاليت ها به صورت مجموعه هاي كوچك و بسيار متمركزتر تعريف شوند.
3 – با در نظر گرفتن ساختار اتخاذ شده براي برنامه e-Lib ، آيا برنامه با توجه به چارچوب تعريف شد، و به نحو موثري هدايت شده است؟
    مديريت برنامه e-Lib در درجه نخست به عهده دفتر توسعه و هماهنگي اطلاع رساني پزشكي و دبيرخانه تكفاب بوده است. اين برنامه، عليرغم پيچيدگي و اينكه مديريت درگير جوانب بسياري بوده، به طور موثر و موفقي اجرا و هدايت شده است. اگر چه مديريت در جريان جزئيات پروژه قرار نداشت، ولي شواهد حاكي از اين است كه مشكلات پروژه‌اي ناشي از ضعف مديريت وجود نداشته است.
4 – تاثير برنامه بر جوامع مختلف ذي نفع ( Stakeholder) چگونه بوده است؟
    تاثير اين برنامه در خصوص جامعه كتاب خانه‌اي بسيار خوب بوده و ديد مثبتي كه جوامع كتاب خانه ايي، در خصوص e-Lib ارائه داده اند در بررسي داخلي مد نظر قرارگرفت. بايد در نظر داشت كه در صورت عدم ارائه e-Lib چنين اجماعي بين جوامع كتاب خانه ايي حاصل نخواهد شد. پشتيباني بسيار شايان توجه پروژه هاي ملي تكفا از طرحهاي الكترونيكي نظير اين “برنامه” خود نمايانگر ديد مثبت گروهاي نظير در اين خصوص مي‌باشد. ناشران و كارگزاران آنها نيز به دلايل تجاري، مجبور به حركت موازي با برنامه e-Lib خواهند بود به اين ترتيب درگيري آن ها با برنامه e-Lib روابط كاري بسيار موثري را براي استفاده از خدمات الكترونيكي در آموزش و پژوهش علوم پزشكي و هم چنين اطلاعات بسيار ارزشي در خصوص كاربران براي آن ها فراهم خواهد آورد . تاثير “برنامه e-Lib» در خصوص جوامع آكادميك روندي آهسته تر خواهد داشت؛ چرا كه حوزه كاري آن ها داراي عناوين بسيار وسيعي مي باشد. با اين همه، اهميت “برنامه e-Lib” به طور فزاينده ايي براي كل جوامع آموزشي پژوهشي علوم پزشكي روز به روز بيشتر مي‌شود.
فهرست مطالب
طرح كتابخانة الكترونيك سلامت
مقدمه    4
كليات    10
مزيت هاي حاصل براي بخش آموزش عالي    11
جهاني سازي    11
مديريت راهبردي:    12
برنامه ها و سازمان هاي مربوط    12
اهداف eLib    13
تحويل مقاله و مدارك الكترونيكي    13
نشريات الكترونيكي    13
انتشارات درخواستي    14
آموزش / آگاهي    14
دسترسي به منابع شبكه    15
پشتيباني از فعاليت ها و اقدامات اوليه    15
پشتيباني از فعاليت ها و اقدامات اوليه    16
ارزيابي اهداف    16
پرسش هاي كليدي و اصلي در خصوص edib مي توانند چنين باشند:    17
ساختار گزارش    19
قدرداني    34
روش شناسي    19
محدوده كاري و شرايط مرجع    19
شيوه ها    20
منابع    20
انتخاب پروژه    21
ذخيره الكترونيكي كتاب ها و نشريات    21
مشخصه هاي دامنه    21
تاثيرات كتاب‌خانه‌اي HE    22
تاريخچه كتاب‌خانه و راهبرد    22
حق مولف (Copy Right)    25
نشريات الكترونيكي    26
مشكلات    29
انتشارات درخواستي و كتاب‌هاي الكترونيك    29
ارزيابي    Error! Bookmark not defined.
آموزش    32
تاثيرات ، منافع و ارزش    33