موضوع : مقاله جنسیت و مهار اراده
توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد
جنسيت چه نقشي دارد؟
آيا در قيامت زنان از حقوق مساوي مردان برخوردارند يا تفاوت و تبعيض جنسي در قالب عدالت استحقاقي جاري است؟ آيا جنسيت در ثواب و عقاب و زندگي جاويد اخروي دخالت دارد يا ايمان و عمل صالح و مهار اراده بد بدون لحاظ جنسيت مسير حيات خالد را رقم مي‌زند؟ آيا فضل الهي يكسان شامل حال زنان و مردان مي‌شود يا مردان با استناد به استحقاق ذاتيشان از فضل الهي بيشتر برخوردار مي‌شوند؟ آيا نعمت‌هاي بهشتي و لذت‌هاي مادي و معنوي رستگاران بدون لحاظ جنسيت شامل حال زنان و مردان مي‌شود يا بهشت هيأتي مردانه دارد و نعمت‌ها و لذّات آن براساس ذائقه و تمايلات مردان تنظيم شده است و زنان به تبع مردان و در درجه دوّم برخوردار از نعم الهي مي‌گردند؟
مقدمه:
آيا با توجه به اولويت مباحث نقد مبتلا به حقوق زنان پرداختن به اين‌گونه مباحث نسيه و انتزاعي نوعي فرار از واقعيت‌هاي موجود نيست؟ به بيان ديگر ضرورت بحث خود محتاج تبيين است. در اين زمينه گفتني است:
اول: جايگاه و حقوق زنان در آخرت في‌حدنفسه قابل بحث است و فارغ از نتايج و تأثيرات عملي آن به لحاظ علمي و معرفتي مطرح است. در مطالعة آيات و روايات مرتبط با آخرت در حوزة زنان مسائلي جدي و ابهاماتي به‌چشم مي‌خورد كه نيازمند حل يا حداقل ايضاح و تشريح است. انتظار آن بود كه علوم كلام يا تفسير به حل و بحث اين‌گونه مسائل بپردازند كه به هر دليلي آنها را وانهاده‌اند. عرضة سؤالات و مطالبات جديد در عرصة مسائل زنان، اين‌گونه مباحث را به علوم كلام يا تفسير تحميل ميكند و بحث از آنها را ناگزير مي‌سازد.
دوّم: حوزة بحث، زنان در آخرت از ديدگاه اسلام است و در اين ميان اتكاء اصلي بر قرآن‌كريم است. به عبارت ديگر زنان در آخرت از ديدگاه قرآن‌كريم، هرچند از تعاليم سنت نيز غافل نبوده‌ايم. روش بحث پسيني است، نه پيشيني. يعني به‌جاي اينكه بگوئيم زنان در آخرت اين‌گونه بايد باشند و چنين جايگاهي را بايد دارا باشند، گفته‌ايم از مطالعات آيات به‌دست مي‌آيد كه زنان از چنين جايگاهي برخوردار خواهند بود. به عبارت ديگر در مفاد آيات تأمل و چون و چرا روا داشته‌ايم، پرسيده‌ايم و كوشش كرده‌ايم پاسخ‌هاي قرآني را به‌دست آوريم.
سوّم: دخالت جنسيت در آخرت به دو صورت ممكن است. يكي، دخالت جنسيت دنيوي در ثواب و عقاب اخروي، بي‌آنكه در آخرت جنسيتي مطرح باشد و در قيامت زن و مردي. در اين مرحله تأثير جنسيت در معاد روحاني قابل بحث است. سؤال اين قسمت چنين است آيا جنسيت دنيوي يا زن بودن در دنيا تأثيري در معاد روحاني و ثواب و عقاب اخروي دارد يا نه؟
ديگري، دخالت جنسيت در حيات اخروي به‌معناي تفاوت‌هاي جنسي در معاد جسماني است. يعني فارغ از تفاوت‌هاي حقوقي زن و مرد در دنيا، آيا زنان و مردان در سراي ديگر. از حقوق و امتيازات متفاوتي برخوردار مي‌شوند يا اينكه جنسيت و نقش مهار اراده مبتني برجنسيت در بهره‌مندي از حقوق و امتيازات مادي دخالتي ندارد؟ واضح است اولاً؛ بدون باور به معاد جسماني و تحقق بدن انساني در قيامت چنين بحثي امكان ندارد، و ثانياً اين بحث غير از بحث اول است. زيرا در بحث اول سخن از دخالت جنسيت دنيوي در ثواب و عقاب اخروي است بدون اينكه در قيامت زن و مرد و بدن مادي در كار باشد و در بحث دوم سخن از دخالت جنسيت در آخرت است يعني تفاوت حقوق و امتيازات زنان و مردان در قيامت بدون در نظر گرفتن جنسيت دنيوي.
بر اين اساس ما بحث را در دو مقام برگزار خواهيم كرد. مقام اول: بررسي تأثير جنسيت دنيوي در حيات اخروي و مقام دوم: بررسي تأثير جنسيت اخروي در ثواب و عقاب، اگرچه بحث اول في‌الجمله مورد اشاره برخي مفسران قرار گرفته، اما بحث دوم بديع و تازه است. با توجه به دشواري‌هاي بحث، نگارنده از انتقادات و تذكر كاستي‌ها و نقائص استقبال ميكند.
بررسي تأثير جنسيت دنيوي در حيات اخروي
مطالعه دقيق آيات قرآن نشان مي‌دهد كه ضابطة حتمي و تغيير ناپذير ثواب و عقاب، «ايمان و عمل صالح» است و جنسيت كمترين تأثيري در اين زمينه ندارد. نه مرد بودن شرط ورود به بهشت است و نه زن بودن مانع بهشتي شدن است. حتي مذكر بودن يا مؤنث نبودن كمترين اولويتي در دستيابي به سعادت اخروي محسوب نمي‌شود. به زبان دقيق‌تر در زمينة دستيابي به سعادت جاويد، عدالت به معناي تساوي مطلق بر انديشة اسلامي حاكم است. زن و مرد در امكان خوشبختي و معاد روحاني كمترين تفاوتي با هم ندارند. ضابطة جاري و معيار عمومي «حسن فعلي و حسن فاعلي» است. مراد از حسن فعلي ارتكاب عمل صالح و كردار نيكو (مهار اراده به فعل بد)است و مراد از حسن فاعلي ايمان و باور به خداوند و آخرت است
در ثواب و عقاب اخروي عدالت به معناي تساوي مطلق بين زنان و مردان برقرار است و جنسيت دنيوي كمترين دخالتي در معاد ندارد. زن و مرد همانند يكديگر از زاوية دقيق «ايمان و عمل صالح» محاسبه مي‌شوند. همانند يكديگر مشمول رحمت و غفران و بخشش مي‌گردند. همانند هم مستوجب عذاب مي‌شوند، همانند هم برخوردار از رستگاري و سعادت، نور و بهشت، رضوان و حيات طيبّه مي‌گردند. گويي در اين عرصه اصولاً جنسيتي در كار نيست. اين انسان است كه بدون لحاظ جنسيت مورد محاسبه و ثواب و عقاب اخروي قرار مي‌‌گيرد. در قيامت از تبعيض جنسي كمترين خبري نيست و عدالت به معناي تساوي جنسي بطور مطلق برقرار است.
مادرانگی، فمنیسم و جنسیت زنانه در افکار و نظریات ژولیا کریستوا
1- «مادر بودن از دیدگاه گیوانی بلینی»
«مادر بودن از دیدگاه گیوانی بلینی» برای اولین‌بار در دسامبر 1975 و بعد با آخرین تغییرات در 1977 منتشر شد. (این زمانی بود که کریستوا پسر خود را حامله بود.)
علم، مادر بودن را به عنوان یک امر طبیعی و در نتیجه فرآیند اجتماعی و فرآیند بیولوژیکال توضیح می‌دهد؛ اما تا این‌جا مادر در کجای این فرآیند و پروسه واقع می‌شود؟ او هدف موضوعی این فرآیند است یا فقط موضوعی در خدمت آن؟
اگر مادر فقط موضوعی در خدمت این فرآیند است به لحاظی که او هیچ کنترلی روی این فرآیند ندارد، هویت او (و متعاقبا هویت کودکی که تشخص خود را از او می‌گیرد) به عنوان یک فردیت مورد تهدید واقع می‌شود.
از طرف دیگر اگر به مادر به عنوان خدمت‌گزار این فرآیند نگاه شود و پس از آن، او خدمت‌گزار روند اجتماعی و بیولوژیکی تلقی گردد، هویت او (و متعاقبا هویت کودک او) به عنوان یک سوژه مورد بحث یکباره علیه این تهدید قرار می‌گیرد. علم نمی‌تواند برای این شکاف درونی در بدن مادرانه دلیل موجهی بیاورد.
هرچند مسیحیت نشانی حرکت از طبیعت به فرهنگ را در بدن مادرانه با تصویری از مریم باکره می‌دهد، کریستوا اعتقاد دارد که تصویر باکره مناسب مدل مادرانگی و شامل آن نیست.
با باکرگی، بدن مادرانه به خاموشی و سکوت تنزل پیدا می‌کند. در «مادر بودن از دیدگاه بلینی» کریستوا مدعی می‌شود که بارداری و تولد فرزند می‌تواند به عنوان یک باز‌پیوست با مادر خود شخص مورد تجربه قرار گیرد.
با زاییدن، زن در وضعیتی مرتبط با مادر خودش قرار می‌گیرد. او زیبنده است، او مادر خودش است؛ آنها ادامه مشابه اشتقاق از خود هستند. او به‌این‌سان، به‌طور واقعی منظر مادر‌بودن در هم‌جنس‌گرایی را نشان می‌دهد. (ص 239)
فهرست مطالبجنسيت چه نقشي دارد؟
مقدمه
مادرانگی، فمنیسم و جنسیت زنانه در افکار و نظریات ژولیا کریستوا
بررسي تأثير جنسيت دنيوي در حيات اخروي
ديدگاه فرويد در جنسيت
تقویت نیروی اراده و تادیب نفس
نیروی اراده چیست؟
راهكارها
آيا مهار ارادة زنان نسبت به جنس مذكر كمتر است؟
مهار ارداه، متكي بر داشتن بهداشت رواني
نگاهي بر نظريات مازلو
ماهیت انسان و ارادة وي از دیدگاه روانکاوان مشهور
ماهيت انسان از ديدگاه انسان گرايي
ماهیت انسان از دیدگاه رفتار گرایان
ماهیت انسان از دیدگاه روانشناسی گشتالت
ماهيت انسان از ديدگاه قران
مقایسه نظرگاههای مختلف روانشناسی و اسلام در مورد ماهیت انسان
منبع