موضوع : راههای کنترل بهداشتی آب استخر های شنا

توضیح : این فایل به صورت ورد  و آماده چاپ می باشد

مقدمه:
استفاده‌هاي زيباشناختي و تفريحي آب، بعنوان يكي از مصارف آب در هر اجتماع مي باشد. استفاده از محيط‌هاي آبي طبيعي و يا مصنوعي بعنوان شنا‌گاهها از ديرباز مورد توجه انسان بوده است. بطوريكه امروزه شنا بعنوان يك فعاليت تفريحي و ورزشي مفيد از نظر جسمي و روحي در نظر گرفته مي‌شود.
در كشور عزيز ما ايران روز به روز به اين اماكن مخصوص از طرف بخش خصوصي افزوده مي شود.
توجه به مسائل و جوانب بهداشتي استخرهاي شنا براي تأمين سلامت و رفاه افراد شناگر بسيار مهم است. از موارد بهداشتي مهم در اين زمينه توجه به كيفيت آب مصرفي مي‌باشد. بطوريكه منبع آب مصرفي بايد داراي ويژگي‌هاي فيزيكي ، شيميايي و ميكروبي مناسب بوده و در طول استفاده از آب اين ويژه‌گي‌ها در حد مطلوب حفظ گردد.
در استخرهاي شنا بدن انسان مستقيماً با اب در تماس خواهد بود. همچنين غوطه‌ور شدن در آب ممكن است باعث ورود آب به دهان، بيني، گوش و چشم گردد. لذا در صورت آلودگي شيميايي و ميكروبي انتقال بيماريها را به همراه خواهد داشت.
كنترل بهداشتي آب استخرهاي شنا جهت حفظ سلامت افراد شناگر و جلوگيري از انتقال بيماريها داراي اهميت است. همچنين حفظ جنبه‌هاي ظاهري و زيباشناختي و خوشايند بودن آب براي مصرف كننده مهم است.
در كشور عزيز ما امر نظارت بر مسائل بهداشتي استخرهاي نشا از جمله نظارت بر بهداشت آب آنها بر عهده متخصصين بهداشت محيط در مراكز بهداشتي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي مي‌باشد.
متخصصين بهداشتي با استفاده از دستورالعمل ها و استانداردهاي موجود در اين زمينه بايد نظارت مستمري بر استخرهاي شنا داشته باشند.
اين راهنما كه با همكاري و پشتيباني معاونت سلامت وزارت بهداشت درمان آموزش پزشكي،‌ مركز سلامت محيط و كار تهيه شده است،  در بردارندة اطلاعاتي در زمينه روش هاي مناسب كنترل بهداشتي آب استخرهاي شنا ميباشد. اطلاعات ارائه شده در اين راهنما از دو جنبه دارا ياهميت است. اولاً مجموعه‌اي نسبتاً جامع براي استفاده كارشناسان بهداشت محيط در سطح كشور است و علاوه بر ان مي‌تواند بعنوان راهنمائي براي استفاده صاحبان و بهره‌برداران از استخرهاي شنا تلقي گردد.
رعايت نكات ارائه شده در اين مجموعه در رابطه با كيفيت آب، علاوه بر برآورده شدن هدف اصلي يعني حفظ سلامت افراد اجتماع، مي تواند به عملكرد مطلوب اين اماكن، جلب افراد بيشتر و همچنين حفظ تأسيسات و تجهيزات استخر، كمك نمايد. بطوريكه كيفيت مناسب آب مي‌تواند، ‌باعث دوام و عمربيشتر تأسيسات و تجهيزات گردد.  اميد است اين مجموعه تا حد امكان بتواند نيازهاي موجود و اين رابطه را پاسخگو باشد.
در خاتمه نگارنده وظيفه خود مي‌داند از معاونت سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي، مركز سلامت محيط و كار، ادارة آب و فاضلاب بويژه آقاي مهندس جواد دست آموز مهندس غلامرضا شقاقي و خانم مهندس پروين بيناي‌مطلق كه در تهيه اين مجموعه نظارت و همكاري داشته اند. سپاسگذاري نمايد. هم چنين از آقاي مالك حسن پور كارشناس بهداشت محيط كه در تهيه اين دستور العمل با اينجانب همكاري نزديك داشته اند تشكر مي‌نمايد.
 1ـ كليات
1ـ1ـ استخرهاي شنا
استخر شنا به حجم مشخصي از آب اطلاق مي‌شود كه معمولاً در يك فضا با ابعاد و اندازة مشخص محصور شده است. آب استخرها معمولاً از منابع آب آشاميدن هستند كه با اضافه كردن مواد گندزدا تصفيه شده‌اند. استخرهاي شنا ممكن است از چشمه‌هاي آب گرم و يا آبهاي شور هم ايجاد گردند. استخرهاي شنا را معمولاً به استخرهاي مصنوعي و استخرهاي نيمه مصنوعي طبقه بندي مي‌نمايند.
استخرهاي مصنوعي اغلب از مصالحي مانند بتون،‌ فولاد، آلومينوم و فايبر گلاس و داراي پوششي از ونيل مي‌باشند. استخرها به صورت استخرهاي با آب گردشي با فيلتراسيون و گندزدايي يا بندرت (اگر اجاره داده شود) فقط با گندزدايي به صورت استخرهاي پر و خالي ‌شونده يا استخرهاي با جريان مداوم طراحي و بهره‌برداي مي‌گردند. استخرهاي شنا با آب شور بايد الزامات و استانداردهاي مشابه استخرهاي آب شيرين را رعايت نمايند.
استخرهاي شنا را به صورت زير طبقه بندي مي نمايند.
ـ استخرهاي پر و خالي شونده ‌‌(fill and draw pool)
اين استخرهاي با آب تازه پر شده،‌ براي دوره زماني مشخص مورد استفاده قرار مي‌گيرد، سپس آب تخليه شده، استخر تميز مي گردد و مجدداً آب گيري مي شود. استفاده از اين استخرهاي بخاطر مصرف زياد آب،‌ مشكلات در حفظ نظافت و آلودگي آب توصيه نمي‌شود ودر بعضي از كشورها استفاده از آنها ممنوع شده است.
ـ استخرهاي با گردش آب (Recirculating swimming pool)
 در اين استخرها آب توسط پمپ، از سيستم تصيفه عبور نموده و بعد از گندزدائي مجدداً به استخر برگشت داده مي‌شود. آب از دست رفته توسط تبخير، ريخت و پاش و پاشيده شدن آب به اطراف، و آب شستشوي معكوس صافي‌ها با آب تازه جايگزين مي‌گردد. اين استخرها اگر بطور مناسب بهره‌برداري شوند از نظر بهداشتي بهترين نوع استخرها هستند كه حداكثر تعداد افراد مي‌توانند در يك دوره زماني در آن شنا كنند. اتلاف آب در اين استخرها حداقل است و مصارف سوخت براي گرم نمودن آب نيز پائين است.
فهرست مطالب
مقدمه    1
1ـ كليات    4
1ـ1ـ استخرهاي شنا    4
2ـ1ـ اهميت بهداشتي آب استخرهاي شنا    7
2ـ كيفيت آب استخرهاي شنا    12
2ـ1ـ مشخصه‌هاي شيميائي    12
2ـ3ـ مشخصه‌هاي فيزيكي    15
3ـ2ـ مشخصه‌هاي ميكروبي    18
3ـ كنترل كيفيت و سالم سازي آب استخرهاي شنا    21
1ـ3ـ كيفيت آب خام مصرفي    22
2ـ3ـ نوع استخر از نظر جريان وكيفيت آب    22
3ـ3ـ گندزدائي و سالم سازي آب از نظر ميكروبي    23
4ـ3ـ كنترل جلبك     29
5ـ3ـ كنترل PH خورندگي و رسوب گذاري    31
6ـ3ـ كنترل شفافيت آب استخر    36
7ـ3ـ كنترل آهن و منگنز    37
8ـ3ـ درجه حرارت آب استخر    37
9ـ3ـ سيستم بازچرخش آب و تصفيه آب    38
10ـ3ـ پر كردن اوليه استخر شنا    48
4ـ نظارت بهداشتي بر آب استخرهاي شنا    50
1ـ4- منبع آب خام    50
2ـ4ـ سيستم پالايش، تصفيه و بازچرخش آب    51
3ـ4ـ كنترل آب استخر توسط بهره‌بردار    52
نتيجه‌گيري و پيشنهادات    52
ضميمه ‌‌I: چه موقع بايد استخر را تعطيل كرد.    52
ضميمه II : تميز نمودن و گندزدائي استخرهاي آلوده شده به مواد مدفوعي اسهالي و استفراغي    60
ضميمه III: مشكلات و نواقص مربوط به كيفيت آب و راه‌هاي اصلاح آنها    62
ضميمه IV: فرم ثبت عمليات روزانه بر روي آب استخر    66
منابع:    67