موضوع : ایمنی و بهداشت محیط کار
توضیح :این فایل به صورت ورد و آماده ی پرینت می باشد
تاريخچه:
بشر از زماني كه خود را شنا خته، در پي تلاش و فعاليت بوده و طبيعتاً در مسير زمان، تحولاتي را پشت سر گذاشته است.
در دورههايي كه زندگي بشر از شكار و صيد و يا كشاورزي تأمين ميشده، به سبب سادگي ابزار، عوارض وابسته به شغل (ايمني و بهداشت محيط كار) ناچيز بوده است و در اكثر موارد از چند خراش يا زخم ساده يا حدا كثر شكستگي اعضاء تجاوز نميكرده است، ولي بتدريج كه صنعت پيشرفت كرد و نيروي محركه مكانيكي الكتريكي بوجود آمده ، خطرات نيز به همان نسبت افزايش يافت.
با وقوع انقلاب صنعتي در سالهاي بين 1760 تا 1830 در انگلستان و سرايت آن به ديگر كشورهاي اروپايي، نيروي محركه مكانيكي و الكتريكي وبوجود آمد با گسترش اختراعات و اكتشافات به تدريج كارهاي دستي، ماشيني شد.
استفاده از انرژيهاي ماهيچهاي، حيوانات، باد و جريان آب به حداقل رسيد و استفاده از انرژي جريان الكتريسيته، انرژي بخار (از طريق ماشين بخار و توربين بخار) و انرژي سوخت (گازهاي ناشي از سوخت بنزين و گازوئيل) افزايش يافت و جايگزين آنها شد.
انقلاب صنعتي با اختراع ماشين بخار (1782) توسط «جيمز وات» آغاز شد و جهشي در صنايع نساجي و به دنبال آن در صنايع ديگر در انگلستان ايجاد كرد. سپس با اختراع وسايل ماشيني متعدد (به منظور تغيير و تبديل انرژي) به سرعت در تمام اروپا و آمريك او بعد هم در نقاط ديگر جهان گسترش يافت.
در نتيجة انقلاب صنعتي و اختراع و تكامل ماشينهاي توليد جديد، محيط كار از خانهها و كارگاههاي كوچك به كارخانهها كشانده شد و صنعت چهره جديدي به خود گرفت.
هرچند انقلاب صنعتي براي انسان آسايش زيادي در زندگي به همراه آورد و باعث گسترش پيشرفت در كليه مظاهر و شئون حيات شد، ليكن اين دگرگونيها جنبههاي منفي نيز به دنبال داشت كه مهمترين آنها حوادث صنعتي، سروصدا، آلودگي محيط زيست و آلودگي هواست.
دربارة پيشگيري از حوادث صنعتي بايستي اذعان داشت كه بشر با قيمتي گزاف و دردناك تجربه اندوزي كرده است. اوايل قرن نوزدهم با اوج انقلاب صنعتي و ورود ماشين در عرصه توليد، تغييرات شگرف، وسيع و همه جانبهاي در شيوه زندگي و اوضاع اقتصادي، صنعتي، اجتماعي و فرهنگي مردم جهان پديدار شد.
اولين قانون كار را فرانسه در خصوص كارخانهها و كارگاههايي كه ار انرژي مكانيكي استفاده مينمودند و يا كار بطور مداوم در آنها صورت ميگرفت، مدون ساخت و همين قانون يك نظام بازرسي را در كارخانههايي كه داراي 20 كارگر بودند پيشبيني نمود، معذالك قوانين لازم در خصوص حفاظت فني و واقعي كلمه تا سال 1839 تدوين نگرديد.
در بخشنامهاي به تاريخ 28 مه 1845 وزير كشور و دارايي پروس توصيه نمودند كه براي كارخانهها بازرسان طبي تعيين شود. در سال 1853 براي مراكز صنعتي دوسلدرف- اكس لاشاپل و آرنسبرگ، بازرساني از سوي دولت، انتخاب و موظف شدند كه به امور حفاظتي و نيز سلامت كارگران جوان رسيدگي كنند.
حمايت عمومي از كارگران، در مقابل حوادث و بيماريهاي ناشي از كار، با تدوين قوانيني بوسيله كنفدراسيون آلمان شرقي در سال 1869 تأمين شد و سپس در سال 1872 يك نظام بازرسي حفاظت و بهداشت كار بطور كلي، در پروس و تقريباً در همان دوره در ايالات صنعتي ساكس و باد بوجود آمد.
به موجب قانون امپراطوري مصوب 15 ژوئيه 1878، بازرسي كارخانهها در كليه ايالات آلمان اجباري گرديد. قوانين مربوط به بيمة حوادث ناشي از كار - كه در چهارچوب آن نظام انجمنهاي و بيمه حوادث بوجود آمد- در سال 1884 تدوين گرديد.
انجمن ژاپني براي رفاه در صنايع كه در سال 1928 تأسيس شد، يكي از قديميترين سازمانهاي موجود در آسيا ميباشد و به دنبال آن انجمن هندي براي حفاظت كه در سال 1931 تأسيس شد. در كشور استراليا شوراي ملي براي حفاظت و انجمن گال جديد جنوبي، فعاليت‌هاي خود را از سال 1927 آغاز كردهاند.
شايد در صنعت معدن بيشتر از هر رشته ديگر در زمينه حفاظت تحقيقات به عمل آمده باشد. انفجار گاز و غبار، موارد حريق، تأسيسات برقي از مسائلي هستند كه درباره آنها كارهاي زيادي صورت گرفته است. بطور كلي صنعت از تحقيقات مربوط به محصولات شيميايي و مصالح ساختماني، مواد استخراجي، ماسكهاي تنفسي و غيره استفاده شاياني نموده است. به عنوان نمونة مؤسسات تحقيقي ميتوان مؤسسات زير را نام برد:
1- انجمن صاحبان صنايع بلژيك
2- انستيتو «فدرال» براي آزمايش مواد و مصالح
3- انستيتوي «بوخوم» در خصوص تحقيقات راجع به سيليكوز در جمهوري فدرال آلمان
4- مركز مطالعات و تحقيقات در خصوص صنعت زغال در فرانسه (صنعت ملي شده)
5- انستيتوي ملي ايتاليا براي پيشگيري از حوادث
6- انستيتو حفاظت در معادن شفيلد انگلستان
7- دفتر معادن در ايالات متحده آمريكا
سازمان بينالمللي كار (I.L.O)
«International Labour Organisation»
سازمان بينالمللي كار در سال 1919 به موجب ماده 13 «قرارداد صلح ورساي» تأسيس شد و 42 كشور به عضويت آن درآمدند. هدف از تأسيس اين سازمان، استقرار عدالت اجتماعي، آزادي و امنيت اقتصادي و ايجاد فرصتهاي مساوي براي مردم همه كشورها بوده است.
سازمان بينالمللي كار در حقيقت يكي از قديميترين مؤسسات بينالمللي است كه گرچه پس از اولين جنگ جهاني ايجاد شد، بعد از جنگ جهانسوز و خانه خراب كن جهاني دوم نيز همچنان پابرجا باقي ماند و در سال 1946 بصورت يكي از سازمانهاي تخصصي وابسته به سازمان ملل متحد درآمد.
اين سازمان، تنها تشكيلات بينالمللي است كه در كار و فعاليت آن نه تنها نمايندگان دولتها، بلكه نمايندگان كارگران و كارفرمايان نيز از سراسر دنيا شركت ميكنند، و اين سه جانبه بودن باعث ميشود كه فعاليتهايش به واقعيتهاي روزمره دنياي امروز نزديك شود.
وظايف سازمان بينالمللي كار
وظايف سازمان بينالمللي كار در كنفرانسي كه در سال 1944 در فيلادلفيا تشكيل شد، به شرح زير مورد تأكيد قرار گرفت:
سازمان بينالمللي كار موظف است كه در كشورهاي مختلف جهان برنامههايي را به منظور تأمين هدفهاي زير تشويق نمايد:
1) اشتغال تام و بالا بردن سطح زندگي.
2) بكار گماردن كارگران در مشاغلي كه رضايت خاطر، كارداني و مهارت خويش را در آنها ابراز و تا سر حد امكان به تأمين رفاه و آسايش عمومي خدمت كنند.
3) ايجاد تضمينهاي لازم براي عموم كارگران ذينفع، از نظر امكانات آموزشي و ايجاد وسايل به منظور تسهيل نقل و انتقال كارگران و همچنين مهاجرت آنها.
4- تأمين امكاناتي براي عموم افراد، به ترتيبي كه از ترقيات حاصل در موارد مربوط به دستمزد و درآمد، مدت كار و ديگر شرايط كار بطور عادلانه بهرهمند شوند و همچنين تأمين حداقل دستمزد و معاش براي عموم اشخاصي كه شغلي دارند و نياز به حمايت دارند.
5- شناسايي واقعي حق مذاكره و انعقاد پيمانهاي دسته جمعي و همكاري كارفرمايان و كارگران در بهبود مداوم نحوه ي كار و توليد و همچنين همكاري كارگران و كارفرمايان در تنظيم و اجراي سياستهاي اجتماعي و اقتصادي.
6- توسعه مقررات تأمين اجتماعي، به منظور تأمين درآمدي حتمي براي عموم اشخاصي كه به اين حمايت احتياج دارند و همچنين تأمين معالجات پزشكي كامل.
7- حمايته كافي و كامل از زندگي و سلامت كارگران در كليه ي مشاغل.
8- حمايت از كودكان و مادران.
9- حمايت از تأمين غذا و مسكن مناسب و وسايل تفريحي و فرهنگي.
10- بوجود آوردن امكانات برابر در امور آموزشي و حرفهاي.
در زمينه محيط و شرايط كار و حفاظت در كار، سازمان بينالمللي كار وظايف زير را انجام ميدهد:
1- بهبود امور حفاظت و بهداشت در محيط كار، جلوگيري از امراض و حوادث ناشي از كار و كنترل خطرهاي محيط.
2- ايجاد و تقويت مؤسسات تخصصي، مانند: مؤسسههاي ملي كار، آزمايشگاههاي بهداشت صنعتي، مراكز بهداشت و حفاظت كار و بخشهاي آموزش حفاظت.
3- رسيدگي به مسائل مربوط به زمان كار (حداكثر كار قانوني، اضافه‌كار، كار نوبتي و شب كار) و مسائل پزشكي، اقتصادي و اجتماعي آنها.
4- تعيين محتواي مشاغل.
5- كمك به گزينش تكنولوژي مناسب، به عنوان وسيلهاي جهت بهبود و حفاظت شرا يط و محيط كار.
6- خدمات رفاهي براي كارگران (بويژه مسكن، تغذيه، بهداشت و آموزش).
7- تهيه متون مربوط به مطالعات فني.
8- كمك مستقيم به دول، از طريق اعزام كارشناسان، اعطاي بورس، تهيه تجهيزات، تنظيم و طرح آئيننامهها و ارسال اطلاعات و غيره.
9- كمك به سازمانهاي محلي حفاظتي و بهداشت كار و مراكز تحقيقات و انجمنهاي كارفرمايي و سنديكاهاي كشورهاي مختلف.
ساختار و نحوة كار سازمان بينالمللي كار
سازمان بينالمللي كار داراي سه ركن اصلي است:
1- كنفرانس بينالمللي كار
2- هيئت مديره
3- دفتر بينالمللي كار
كه فعاليت‌هاي اين سازمان از طريق اين سه ركن انجام ميپذيرد.
كنفرانس بينالمللي كار كه هر سال تشكيل جلسه ميدهد، يكي از مجالس جهاني است كه در آن مسائل اجتماعي و مشكلات مربوط به آن به بحث گذاشته ميشود و استانداردهاي بينالمللي كار و اهداف كلي سازمان بينالملي كار در اين اجلاس تعيين ميگردد. هر دو سال يك بار، كنفرانس اقدام به تصويب برنامه كار سازمان بينالمللي كار و تعيين بودجه پرداختي كشورهاي عضو مينمايد. هر عضو (كشور) ميتواند با چهار نماينده در كنفرانس شركت كند. دو نماينده دولت يك نماينده كارفرما و يك نماينده كارگر. هر نماينده حداكثر ميتواند دو مشاور فني نيز همراه داشته باشد كه البته مشاورين حق راي نخواهند داشت.
در فاصله هر اجلاس، هدايت امور سازمان بينالمللي كار، به عهده هيئت مديره ميباشد. هيئت مديره از 28 نماينده دولت، 14 نماينده كارگري و 14 نماينده كارفرمائي تركيب مييابد و معمولاً هر سال سه دوره اجلاسيه تشكيل ميشود.
دفتر بينالمللي كار كه مقر آن در «ژنو» است، دبيرخانه سازمان محسوب ميشود. اين دفتر همچنين فعاليت‌هاي لازم براي همكاري فني را هماهنگ ميكند و مركزيت تحقيقات و انتشارات را بعهده دارد. بيش از سه هزار كارمند دفتر بينالمللي كار، داراي صدها مليت مختلف، در ژنو و در مناطق مختلف دنيا كار ميكنند.
عضويت در سازمان بينالمللي كار
هر كشوري كه عضو سازمان ملل متحد باشد، ميتواند با قبول اساسنامه سازمان بينالمللي كار به عضويت آن سازمان درآيد. براي كشورهايي كه عضو سازمان ملل نيستند، عضويت در سازمان بينالمللي كار منوط به تصويب كنفرانس بينالمللي كار، با اكثريت دو سوم آراي نمايندگان دولتهاست.
كشور ما از بد و تأسيس سازمان بينالمللي كار، يعني از سال 1919 ميلادي، عضو سازمان مزبور شد و تاكنون مقاوله نامههاي زيادي را كه همة آنها ارتباط با موازين اساسي حقوق بشر دارد، مورد تصويب قرار داده و الحاق خود را به آنها اعلام داشته است. در سال 1945 براي نخستين بار هيئت نمايندگي كاملي از جانب ايران در كنفرانس بينالمللي كار شركت كرد و با تأسيس وزارت كار، روابط بين سازمان بينالمللي كار و ايران به نحو گستردهتر و فعالتري ادامه يافت.
كمكهاي اوليه به هنگام برقگرفتگي
هنگامي كه شخص قسمت برق دار را لمس كرد اگر ولتاژ از حد معيني بالاتر باشد ممكن است حادثه جدي و مرگآوري روي دهد. عواملي كه تعيينكننده شدت برقزدگي مي‌باشند عبارتند از: مقاومت الكتريكي بدن، مقدار، مدت، نوع (متناوب يا دائم) و فركانس جريان و همچنين مسيري كه جريان در بدن طي ميكند.
در بيشترين حوادث ناشي از برقگرفتگي جريان از ناحية سينه شخص عبور ميكند و اگر مقدار جريان 20 تا 40 ميلي آمپر باشد ماهيچه سينه در حالت انقباض باقي ميماند و تنفس متوقف ميگردد. قطع نفس ميتواند باعث خفگي و مرگ در مدت چند دقيقه گردد. اگر جريان برق در مدت زمان 2 يا 3 دقيقه قطع شود تنفس خود به خود آغاز و مصدوم به سرعت بهبود مييابد.
اختلال در ضربان و ايستايي قلب يكي ديگر از عوارض عبور جريان (به مقدار 100 ميلي آمپر يا بيشتر) از ناحيه سينه ميباشد. در چنين حالتي ضربان قلب و جريان خون متوقف ميگردد.
هر قدر مصدوم زمان بيشتري با قسمتهاي برقدار در تماس باشد عواقب حادثه وخيمتر است. بنابراين قطع سريع برق بسيار اساسي است.
نشانههاي مرگ باليني بر اثر شوك الكتريكي عبارتند از:
الف: قطع گردش خون بر اثر اختلال يا ايستايي قلب.
ب: خفگي بر اثر انقباض ماهيچههاي سينه.
ج: قطع مزمن نفس به سبب عبور جريان.
قطع نفس ممكن است قطع گردش خون را بغرنجتر كند. بنابراين در تمام حالات بيدرنگ تنفس مصنوعي مؤثر آغاز و تا تنفس مجدد مصدوم ادامه مييابد.
اگر گردش خون متوقف شده باشد ماساژ خارجي قلب ميتواند خون را مجدداً به جريان اندازد.
هنگام انجام ماساژ خارجي قلب، هر بار پس از فشار، دستهاي خود را از روي سينه مصدوم برداريد تا قلب از خون پر شود. براي اين كه خون از رگها آسانتر به قلب جريان يابد، پاهاي مصدوم را 5/0 متر بالاتر از سر او قرار دهيم.
بايد توجه داشت كه ماساژ خارجي قلب سبب بازگشت ضربان قلب نميگردد، بلكه باعث گردش خون در بدن ميشود. به همين دليل ماساژ قلب تا زماني كه كمكهاي پزشكي فراهم شود ادامه مييابد.
در هر قسمت يا بخش يا كارگاه بايد يك جعبه دارو و وسايل كمكهاي اوليه وجود داشته باشد و در هر شيفت شخص مسئول وضعيت و تكميل بودن جعبه دارو و كمكهاي اوليه را زير نظر داشته باشد.
عوامل فيزيكي زيانآور محيط كار:
عوامل و شرايط فيزيكي محيط كار عبارت از مجموعه عوامل و شرايط قابل درك بوسيله حواس پنجگانه است كه جزئي از محيط فيزيكي كار را تشكيل ميدهند علاوه بر جا و مكان و وسايل و ابزار كار مورد نياز كاركنان عواملي نظير روشنايي گرما، سرما، رطوبت، صدا و غيره نيز بطور مستقيم يا غيرمستقيم در بازدهي كار مؤثر مي‌باشند.
1) جا و مكان وسايل و تجهيزات
محيط كار در مسأله ي حفاظت، عامل رواني مهمي است. استقرار كاركنان در مكان و فضاي مناسب و دسترسي آنان به لوازم مورد نياز يكي از ضروريات محيط كار است.
تنگي و كوچكي فضاي محيط كار و فشردگي افراد در يك محل كوچك، علاوه بر آنكه شوق و علاقه و روحيه كارگران را از ميان ميبرد آنها را معذب ميكند و در بسياري از موارد ممكن است سوانح ناگواري در محيط كار بوجود آورد با توجه به نوع كار وظايف و مسئوليتهاي محوله و انواع مشاغل، فضاي كار تفاوت خواهد داشت. استفاده از وسائل و تجهيزات از قبيل ميز، صندلي، مبل، تلفن و غيره در محيط كار با توان مالي و فضاي مورد استفاده و شكل ساختمانهاي مورد بهرهبرداري واحدهاي سازمان ارتباط پيدا ميكند. لذا در انتخاب و تخصيص وسايل و تجهيزات بايد نكات زير مورد توجه قرار گيرد:
الف: لازم است از وسايل موجود حداكثر استفاده به عمل آيد و حتيالمقدور از ايجاد و صرف هزينه براي خريد وسايل و اثاثيه خودداري شود. در عين حال بايد به كيفيت وسايل و تجهيزات نيز توجه كافي مبذول شود و در صورت فرسودگي و از كارافتادگي فوراً از رده خارج شود.
ب: ابزاري كه در دسترس هر فرد در هر شغلي قرار داده ميشود بايد دقيقاً با احتياجات شغلي او تطبيق داده شود تا به اين وسيله امكان استفاده از انواع ابزار و وسايل مورد نياز محقق شود.
ج: براي استقرار وسايل و تجهيزات اداري همواره بايد فضاي كافي در نظر گرفته شود تا آنكه دسترسي به آنها بياشكال و حركت و تردد افراد بدون ايجاد ناراحتي صورت پذيرد.
د: به كاركناني كه انجام وظايف و مسئوليتهاي آنها مستلزم استفاده ي دائم و مكرر از تلفن است يك شماره تلفن مستقل اختصاص داده شود.
ه: تجهيزات سنگين و وزندار در طبقات پايينتر و در كنار ديوارهها يا ستونها مستقر شوند.
و: از طريق بررسيهاي مداوم سعي شود وسايل و تجهيزات اضافي و بلااستفاده از محيط كار دور و به انبار تحويل داده شود.
ز: در محيط كار به تعداد كافي سرويسهاي عمومي از قبيل دستشويي، صابون، حوله، آب سردكن و غيره پيشبيني شود.
ح: براي تقويت حس وقتشناسي و توجه به ارزش زمان لازم است ساعت ديواري به ميزان مورد نياز تهيه و در معرض ديد كاركنان در محل كار نصب شود.
2) روشنايي
روشنايي به عنوان يك عامل حفاظتي در محيط داراي اهميت بسزائي ميباشد نور نه تنها براي ديدن اشياء و استفاده از آنها و انجام كارها ضروري است بلكه عاملي مهم براي ايجاد يك محيط كار مطبوع و دلپذير است.
نور كافي و مناسب در محيط كار داراي محاسن زير است:
1) جلوگيري از احساس خستگي كاركنان
2) كاهش اشتباهات
3) كاهش تعداد حوادث و سوانح در محيطهاي كارگاهي
4) بهبود روحيه كاركنان
5) بهبود كيفيت كار و افزايش بازدهي
3) آثار تهويه در محيط كار
منظور از تهويه در ادارات و محيطهاي كار عبارت است از كنترل كيفي هواي داخل اينگونه محلها، از نظر درجه حرارت ميزان رطوبت جريان هوا و احياناً تصفيه مواد مضر موجود در هوا (به ويژه در كارگاههاي صنعتي).
هدف از تهويه در محيط كار آن است كه افراد از تغييرات درجه حرارت هوا دچار ناراحتي نشوند و درجه حرارت و رطوبت هوا همواره متناسب با نيازهاي فصل بوده، جريان هواي سالم در محيط كار تضمين شود.
درجه حرارت مناسب بستگي به نوع كار در محيط مورد نظر دارد وقتي كه گرماي اتاق بيش از حد طبيعي باشد براي حفظ سلامت مناسب نيست و اصولاً درجه حرارت بيش از 21 درجه سانتيگراد براي ادارات اضافي است.
براي جلوگيري از آلودگي هوا بايد در محيط كار هوا جريان داشته باشد بدون تصفيه و تعويض هوا در فواصل زماني لازم بوهاي نامطبوع بويژه بوي ناخوشايند دود سيگار، تراكم گاز كربنيك ناشي از تنفس افراد و تغيير درجه حرارت و حرارت هوا در جهت نامساعد، باعث ناراحتي افراد ميشود. در برخي از محيطهاي كار با تعبيه يك هواكش ساده ميتوان جريان هوا را برقرار كرد بديهي است كه اندازه و قدرت هواكشها با توجه به فضاي محيط كار انتخاب ميشود. اين كار يك روش علمي و صحيح براي تصفيه هوا به شمار ميرود.
ایمنی و بهداشت محیط کارفهرست مطالبايمني و بهداشت محيط كار 1
تاريخچه: 1
سازمان بينالمللي كار (I.L.O) 5
وظايف سازمان بينالمللي كار 5
ساختار و نحوة كار سازمان بينالمللي كار 8
عضويت در سازمان بينالمللي كار 9
كمكهاي اوليه به هنگام برقگرفتگي 10
عوامل فيزيكي زيانآور محيط كار: 12
1) جا و مكان وسايل و تجهيزات 13
2) روشنايي 15
3) آثار تهويه در محيط كار 15
4) صدا 16
آثار سروصدا 18
كاهش و كنترل سروصدا: 19
عوامل شيميايي زيانآور محيط كار 20
گرد و غبار 20
راههاي پيشگيري و كنترل ذرات در محيط كار: 21
گازها 22
دستگاههاي كنترل مواد آلاينده هوا در صنايع: 23
ب- روشهاي كنترل و جدا كردن ذرات: 25
آموزش ايمني 26
تعريف و اهداف آموزش ايمني: 26
عوامل رواني و فيزيولوژيكي محيط كار: 27
محيط و شرايط كار: 28
خستگي جسمي و رواني: 29
استعداد حادثه: 30
شرايط فيزيولوژيكي: 31
نقش روانشناسي در كار و صنعت: 32
خستگي 32
وسايل حفاظت انفرادي عبارتند از: 35
انواع گوشيهاي حفاظتي: 38
نكات قابل توجه: 38
6- كمربندهاي ايمني: 40
7- وسائل حفاظتي دستها و بازوها: 40
8- حفاظت پاها (گتر، كفش و چكمه) 42
انواع كفشهاي ايمني: 43
وسايل حفاظتي جهاز تنفسي: 44
آشنايي با اصول كلي بهسازي محيط كار : 46
ايجاد تسهيلات بهسازي محيط كار: 47
دانلود کامل این فایل ،
بعد از خریداری
برچسب ها:
ایمنی و بهداشت محیط کار مقاله ایمنی و بهداشت محیط کار تحقیق ایمنی و بهداشت محیط کار دانلود و خرید مقاله ایمنی و بهداشت محیط کار ایمنی محیط کار بهداشت بهداشت محیط کار محیط کار