تئوری حسابداری

دو بخش برابر در صورت تغيير در وضعيت مالي وجود دارد كه به عنوان منابع و مصارف ناميده مي‌شود. منابع به عنوان بستانكار معاملات تعريف مي‌شود بستانكاران معاملات از افزايش بدهي‌ها و حقوق صاحبان سهام معرف يك سرمايه جديد و در دسترس براي شركت از محل منابع خارج شركت از قبيل صدور سهام، استقراض و همچنين منابع داخل شركت از قبيل سود خالص است. عايدات پس از واگذاري دارائيها ( كسورت دارائيها) و همچنين ديگر منابع داخلي قابل دسترس براي شركت ايجاد مي‌نمايد

مصارف به عنوان بدهكاران معاملات تعريف مي‌شود. بدهكاران معاملات از كاهش در بدهي‌ها و حقوق صاحبان سهام و افزايش در دارايي‌ها ناشي مي‌شود. كاهش در بدهي‌ها و حقوق صاحبان سهام معرف كاهش در سرمايه شركت مي‌باشد. 

جدول 1-11

شكل استاندارد صورت تغييرات در وضعيت مالي 

منابع ( بستانكار معاملات)

1- افزايش در جريان وجوه نقد ناشي از :

الف- سود خالص

ب- منابع ديگر

2- ديگر منابع

3- كاهش در ماندة وجوه براي يك دوره در صورت وجود. 

مصارف ( بدهكار معاملات )

1- كاهش در جريان وجوه نقد ناشي از: 

 الف- زيان خالص 

ب- حاصل از منابع ديگر 

2- ديگر مصارف 

3- افزايش در مانده وجوه براي يك دوره در صورت وجود

اين دو نوع از معاملات شامل تسويه بدهي كاهش در سرمايه مربوط به مواردي از قبيل خريد خزانه، پرداخت سود سهام و زيان خالص مي‌باشد. افزايش در داراييها معرف يك سرمايه گذاري جديد به عنوان يك منبع مالي براي شركت مي‌باشد. در همة حالات منابع در دسترس شركت در نتيجه معاملات بدهكار كاهش مي‌يابد. 

ساختار اصلي معادله 1-11 تشكيل دهندة منطق صورت تغيير در وضعيت مالي مي‌باشد و ليكن صورت تغييرات در وضعيت مالي ادامه دهندة صورت جريان وجوه مي‌باشد. در يك صورت جريان وجوه اقلام ترازنامه به عنوان بخشي از آنچه كه توازن وجوه ناميده مي‌شود تعريف مي‌شود. هدف صورت گردش وج.ه نشان دادن چگونگي افزايش در حسابهاي وجوه ناشي از درآمد و ديگر منابع و كاهش ناشي از زيان و ديگر مصارف مي‌باشد. مفهوم جريان وجوه معرف منابع قابل استفاده و در دسترس و نقد شركت مي‌باشد. لذا صورت گردش وجوه به صورت وجوه مربوط به فعاليت عملياتي نزدكتر است تا به حسابدراي تعهدي. 

 صورت جريان وجوه ساختار صورت تغييرات در وضعيت مالي اثر گذاشت. در هر دو بخش منايع و مصارف در صورت تغيير در وضعيت مالي معاملات به بخش‌هايتأثيرگذار بر روي وجوه و بخش‌هاي تأثيرگذار بر روي حسابها طبقه‌بندي شده است. اثر سود خالص بر روي مانده وجوه جداگانه گزارش مي‌شود. اين ساختار پيچيدة تغيير در صورت وضعيت مالي در شكل 1-11 بيان شده است. ذكر اين نكته ضروري است كه منطق اصلي در معادله 1-11 بيان شده است. شكل پيچيده‌تر جدول 1-11 تنها يك روش مفصل از طبقه‌بندي بدهكاران و بستانكاران معاملات و قرار دادن جريان وجوه به سوي صورت تغييرات در وضعيت مالي معرف توسعه اطلاعات گزارش شده مي‌باشد. صورت جريان وجوه از معاملات 1- الف) و 1- ب)تشكيل شده است. 

معاملاتي كه بر روي حسابهاي وجوه تأثيري ندارند حذف شده‌اند. نتيجه اين امر گزارش تغيير در ماندة وجوه و چگونگي ايجاد اين تغييرات بود. تأكيد بر گزارشگري جريان وجوه بيشتر بر روي نقدينگي متمركز شده است. با افزودن معاملات شماره 2 در شكل 1-11 يك جمع بندي جامع از كليه تغييرات در وضعيت مالي حاصل مي شود و فقط به حسابهاي ماندة وجوه خلاصه نمي‌شود. اين روش را صورت تغيير در وضعيت مالي مي‌نامند. انواع معاملاتي كه در قسمت شماره 2 شكل 1-11 نشان داده شده است شامل فعاليت‌هاي سرمايه‌گذاري و تأمين مالي مي‌شود كه بر روي حسابهاي وجوه نقد اثري ندارند. 

به عنوان مثال تبديل بدهي‌هاي قابل تبديل به سهام عادي، سهام منتشر شده براي تحصيل دارايي‌هاي غير پولي سود پردخت شده به صورت دارايي غير نقدي و معاوضه دارايي‌هاي غير پولي. APB شماره 19 يكي از چهار تعيرف نقد، نقد به علاوه شبه نقد ( اوراق بهاردار كوتاه مدت و ديگر سرمايه‌گذاري‌هاي موقت ) دارايي‌هايي كه سريع به نقد تبديل مي‌شوند و سرمايه در گردش را مجاز دانسته است. مرحلة دوم تعيين اثر معاملات صورت حساب سود و زيان بر روي تراز وجوه مي‌باشد. سود و زيان بايد به دقت تجزيه و تحليل شده و اقلامي كه بر روي تراز وجوه تأثير ندارند اصلاح شوند. براي مثال اگر وجوه به عنوان سرمايه در گردش تعريف شوند همة اقلام بدهكار و بستانكار صورت سود و زيان كه هيچ تطابقي با اقلام بدهكار و بستانكار دارايي‌ها و بدهي‌هاي جاري ندارند جداشوند، هزينه استهلاك نمونه‌اي از موارد فوق مي‌باشد. بستانكار مربوط به استهلاك انباشته يك حساب غير نقد مي‌باشد. بعد از اصلاحات مربوط به درآمد مقدار و مانده اصلاح شده در صورتيكه داراي ماندةبستانكار دارايي‌ها و بدهي هاي جاري ندارند جدا شوند، هزينه استهلاك نمونه اي از موارد فوق مي‌باشد. بستانكار مربوط به استهلاك انباشته يك حساب غير نقد مي‌باشد. بعد از اصلاحات مربوط به درآمد مقدار و مانده اصلاح شده در صورتي كه داراي ماندة بستانكار باشد به عنوان يكي از منابع طبقه‌بندي مي‌شود ( سود خالص اصلاح شده) و اگر داراي ماندة بدهكار باشد به عنوان مصارف طبقه‌بندي مي‌شود ( زيان اصلاح شده) اين طبقه‌بندي با بند ا- الف) در شكل 1-11 در تطابق مي‌باشد. اصلاحات اصلي مربوط به سود هنگامي كه وجوه به عنوان سرمايه در گردش تعريف مي‌شوند در شكل 2-11 نمايش داده شده است. 

مرحله سوم تجزيه و تحليل معاملات غير از صورت سود و زيان مي‌باشد. اين معاملات به دو دسته تقسيم مي‌شوند. معاملاتي كه شامل يك حساب وجوه و يك حساب غير نقدي مي‌باشند و معاملاتي كه شامل دو حساب غيرنقدي مي‌شوند. وقتي كه يك معامله شامل يك حساب نقد و يك حساب غير نقد باشد طبقه‌بندي معامله در تطابق با بند 1-ب) شكل 1-11 مي‌باشد. در صورتيكه يك حساب نقد بدهكار و يك حساب غيرنقد بستانكار شده باشد بستانكار مربوط به حساب غير نقدي به عنوان منابع طبقه‌بندي مي‌شود زيرا يك معامله از نوع بستانكار مي‌باشد. به عنوان مثال مي‌توان يك بدهكار به حساب وجه نقد و يك بستانكار به اوراق قرضه پرداختي در جهت صدور اوراق قرضه در نظر گرفت. اگر يك حساب وجه نقد بستانكار شده باشد و يك حساب غيرنقد بدهكار شده باشد معامله به عنوان مصارف طبقه‌بندي مي‌شود زيرا يك معامله از نوع بدهكار مي‌باشد. يك مثال براي اين مورد مي‌توان بدهكار شدن يك دارايي و بستانكار شدن وجه نقد براي خريد دارايي در نظر گرفت. اين نوع معاملات معرف فعاليت‌هاي تأمين مالي و سرمايه‌گذاري مي‌باشد