نقش توبه در سقوط مجازات

توبه را نه تنها از ديدگاهي صرفاً ديني و مذهبي، بلكه از منظر انساني و عرفي نيز مي‌توان به نظاره نشست. چرا كه آدمي در گذرگاه زمان با صرف نظر از جامعه‌اي كه به آن تعلق دارد و با قطع نظر از آداب و رسوم «سنت‌ها» اعتقادات و گرايشات فردي و اجتماعي عدول و احترازو حتي انزجار از آنچه گذشته است و دوري از آنچه كه با ارزيابي و سنجش‌هاي آدمي در حال انطباق نمي‌يابد، امري بديهي و واقعيت مكرر است

از سوي ديگر بازسازي جامعه بر مبناي معيارهاي اسلامي و انساني بدون بازسازي رفتار و شخصيت اعضاي آن و بدون تربيت و اصلاح افراد امري غيرممكن و دور از واقعيت به نظر مي‌رسد. در قلمرو اجتماع،‌ با اشخاصي كه بر مبناي ارزشهاي غلط تربيت شده و با آن خو گرفته اند، نمي توان جامعه‌اي سالم بنا كرد، لذا آمادگي و قابليت و سلامت افراد از شرايط اوليه يك اجتماع سالم است. 

توبه مي‌تواند به عنوان بهترين روش در جهت نظارت بر خود و بازسازي خويش بر مبناي ارزشهاي الهي و انساني ايفاي نقش نمايد و شخصيت و رفتار انسان را طوري تغيير دهد كه دگربار به سمت گناهان سوق پيدا نكند و همين امر در نهايت به اصلاح و تربيت فرد كه هسته اوليه اصلاح ساختار جامعه است منجر شود

توبه از ماده «توب» مي‌باشد: «توب‌»، «توبه» «متاب» همه به معني رجوع و برگشتن مي‌باشد. در قاموس و صحاح و اقرب الموارد ، قيد معصيت را اضافه كرده و گفته‌اند: رجوعاز معصيت ولي رجوع مطلق صحيح است زيرا اين درباره خداي تعالي نيز بكار رفته و در او رجوع از معصيت معني ندارد. معناي توبه در زبان فارسي اگر چه تفاوتي با معناي توبه در زبان اصلي خويش ندارد ولي با عنايت به توانايي‌ها و چگونگي دستور زبان فارسي مشتقات بسياري از آن در فارسي ساخته و امروزه كاربرد بيشماري دارند

مصادر مركبي چون «توبه دادن» «توبه شكستن» «توبه كار» «توبه كردن» از آن جمله‌اند. در اين زبان از همين ريشه حاصل مصدر «توبه‌گري» و «توبه كاري» به كار برده مي‌شود. 

در شعر و ادب عرفاني فارسي زبانان توبه از واژه‌هاي پربسامدي است كه در آثار ادباء و شعراء از قرون نخستين تا امروز جلوه مي نمايد

نقش توبه در سقوط مجازات

فهرست مطالب

مقدمه1

فصل اول: مباحث عمومي و مبنايي 

1-1- تعريف توبه 3

1-1-1- تعريف لغوي3

1-1-2- تعريف اصطلاحي توبه 4

1-2- احكام و شرايط توبه 4

1-2-1- شرايط پذيرش توبه 5

1-2-1-1- عدم پذيرش توبه اي از افراد 6

1-2-1-1-1- مشرف به موت 6

1-2-1-1-2- كفار7

1-3- آثار توبه 8

1-3-1- آثار ثبوتي توبه 8

1-3-2- آثار اثباتي توبه8

1-3-2-1- سقوط مجازات 8

1-3-2-2- قبول شهادت 10

1-3-2-3- عفو امام 10

1-4- كيفيت احراز توبه با ملاحظه قواعد عمومي 11

1-4-1- علم قاضي و توبه 12

1-4-1-1- توبه قبل از علم قاضي 18

1-4-1-2- توبه بعد از علم قاضي 22

1-4-2- مرور زمان و توبه 24

1-4-2-1- تبيين موضوع 26

فصل دوم: كيفيت توبه در مجازات‌ها

2-1- نقش توبه در حدود 31

2-1-1- توبه قبل از دستگيري و اثبات جرم32

2-1-2- توبه بعد از اقرار به جرم33

2-1-3- توبه بعد از اثبات جرم با شهادت شهود34

2-1-4- زنا35

2-1-5- لواط 37

2-1-6- مساحقه38

2-1-7- شرب خمر40

2-1-8- قوادي41

2-1-9- سرقت42

2-1-10- قذف44

2-1-11- محاربه49

2-2- توبه در تعزيرات 50

2-2-1- تعريف تعزير و اقسام آن50

2-2-1-1- تعريف تعزير50

2-2-1-1-1- تعريف لغوي تعزير 50

2-2-1-1-2- تعريف اصطلاحي تعزير 51

2-2-1-2- اقسام تعزير از نظر قانونگذار52

2-2-1-3- تأثير توبه در سقوط مجازات‌هاي تعزيري 53

2-2-1-4- بررسي فقهي تأثير توبه 54

2-2-1-4-1- مرتد54

2-2-1-4-2- ساب النبي55

2-2-1-4-3- ساحر 56

2-2-1-4-4- آكل الربا56

2-2-1-4-5- زنديق56

2-2-1-4-6- مكتسل الصلوه 57

2-2-1-5- بررسي مواد قانوني ناظر به توبه در تعزيرات 57

2-2-1-5-1- توبه در جرايم عليه امنيت داخلي و خارجي موضوع مادة‌51257

2-2-1-5-2- توبه در جرايم عليه آسايش عمومي موضوع ماده 52163

2-3- تأثير توبه در جرايم منجر به قصاص و ديات69

2-3-1- تأثير توبه در جرايم منجر به قصاص 69

2-3-2- تأثير توبه در جرايم منجر به ديات 70

نتيجه‌گيري و پيشنهاد71

فهرست منابع 76