این مقاله بصورت Word و قابل ویرایش همچنین آماده پرینت می باشد
موضوع : تحقیق معماری مناره ها
مناره در هنر معماري اسلامي ايران داراي مقام ويژه‌اي است اين عنصر مسجد جهت رساندن صداي مؤذن و فراخواني تودة نمازگزاران در مساجد به وجود آمد و جنبة تزييني و آرايشي آن در ايران بسرعت قوي‌تر شد؛ به گونه‌اي كه محلي شد براي نمايش انواع هنرهاي تزييني آجركاري و كاشيكاري ظاهراً زينت دادنو منقش و رنگي كردن مناره‌ها از نيمة قرن سوم هجري به بعد معمول شده است از اين دوره به بعد بدنه و كلية قسمتهاي خارج مناره‌ها برافراشته گوياي اين حقيقت است كه مناره تنها به عنوان بيشتر براي زينت مساجد به كار مي‌رفته است با توجه به ارتفاع اين مناره‌ها كه نگاه را به بالا مي كشاند و عظمت را القا مي كند مي توان گفت وجود مناره در مساجد وسيلة نزديك شدن به خالق و نيروهاي طبيعت نيز هست و به همين دليل در تزيين و زيباسازي مناره دقت زيادي شده است به طوري كه هر مناره فقط نشان دهندة يك هنر نيست بلكه بعضي از مناره‌هاجلوه‌گر مجموعه‌اي از هنرهاي تزييني خطا طي؟ نقوش هندسي و گل بوته‌هاي مختلف هستند در بدو امر قاعده و قانون خاصي براي محل ساختن مناره‌ها نبوده است گاه در چهار گوشة مسجد زماني جدا از در ورودي گاهي وصل به بنا و گاهي با فاصله از بناي مسجد ساخته مي شده است ساختن مناره در زمان سلجوقيان در سطح بسيار گسترده‌اي توسعه و تكامل يافته و از اهميت خاصي نيز برخوردار است در اين دوره ايجاد مناره به صورت نشاني از مساجد و راهنماي كاروانيان به شهر رواج فوق العاده‌اي داشته و در طرز بناي آنها دگرگونيهايي پيدا شده است اين دگرگونيها و نوآوري را مي‌توان از شاهكارهاي هنر معماري ايران دانست فرم بيشتر مناره‌هاي سلجوقي استوانه‌اي و شامل انواع مناره‌هاي كوتاه و ضخيم و مناره‌هاي بلند كه قسمت بالاي آن باريك و ظريف است مي‌شود اين مناره‌ها به واسطة ارتفاع بلندي كه داشته‌اند كمتر براي اذان گويي به كار مي رفته‌اند و مؤذن بالاي مسجد اذان مي‌داده است در واقع اين مناره‌هاي بلند و باريك و مزين شده بيشتر جنبة زينتي داشته و با باريك و وسيع شدن تنه حلقه‌ها و قرنيزهاي تزييني خود زيبايي خاصي را القا مي‌كنند در بعضي از اين مناره‌ها مقرنس كاريهاي بسيار زيبايي ديده مي‌شود كه مناره شكل ميله‌هاي چراغهاي دريايي را به خود گرفته است تزيينات اين مناره‌هاي آجري با توجه به اين كه هنر آجرچيني پركار و پرنقشه از خصوصيات معماري دورة سلجوقي بوده عبارت است از نقشهاي آجركاري تكرار شده اين دوره از معماري ايران بوده است مناره‌هاي دورة سلجوقيان مثل اكثر مناره‌هاي دوران اسلامي ايران در داخل ميله داراي پلكاني هستند كه پله‌هاي آنها در اطراف محوري به بالا صعود مي كند و معمولاً پله‌ها حلزوني شكل ساخته شده‌اند از زمان سلجوقيان مناره‌هاي زيادي به جاي مانده كه به شرح آنها مي پردازيم
يكي از قديمي‌ترين مناره‌هاي موجود در ايران كه داراي تاريخ است منارة مسجد تاريخانه دامغان است كه در زمان طغرل به سال 450 هجري 1058 ميلادي ساخته شده است اين منارة زيبا از پايين به بالا باريك شده و يكي از مناره‌هاي استوانه‌اي شكل دورة سلجوقيان است بدنة‌مناره با آجرچينيهاي زيبا در طرحهاي هندسي در قسمتهاي مختلف تزيين شده است در قسمت وسط كتيبه‌اي به خط كوفي برجسته با كاشيهاي آبي فيروزه‌اي جلوة خاصي به اين مناره مي دهد بلندي اين مناره در حدود 25 متر و داراي 86 پله در داخل است محيط آن در پايين حدود 13 متر است و به نسبت ارتفاع مناره در بالا 8/6 متر است مناره سكو ندارد و از روي زمين مدور ساخته شده است در ارتفاع 5/10 متري كتبيه‌اي آجري به خط كوفي برجسته با كاشي به عرض 30/1 متر وجود دارد كه نام الامير السيدالاجل در آن خوانده مي‌شود باني اين مناره بختيار بن محمد است كه در دامغان آرامگاهي هم براي پدر خود محمد بن ابراهيم ملقب به پير علمدار بنا كرده است
منارة مسجد پامنار زواره ۶