این مقاله با فرمت Word بوده و قابل ویرایش است همچنین آماده پرینت می باشد
موضوع : مقاله نقد و بررسی تاریخ ایران در دوره مغول و تیموریان
در تشكيلات اداري و كشوري و گاه لشكري همواره وزير نقش اول را ايفا كرده است در طول تاريخ ايران وزارت مهمترين ركن اداره كشور محسوب مي‌شد چه در دوراني كه ايراني بر ايران حكومت مي كرد و چه زماني كه مهاجمان بر اين آب و خاك حكمراني كردند همه به كمك وزيران كاردان بوده و اگر حاكمي از بركت وجود وزير شايسته محروم بود به طور حتم عمر دولت او نيز كوتاه بود و اگر رعيت در آرامش و كشور در ثبات قرار مي گرفت در سايه تدبير و كفايت وزير بود
همه حكومت هاي بزرگ ايران چه در قبل از سلام و چه بعد از اسلام جملگي وزراي مدبري را به خود ديده اند آخرين ايشان قبل از هجوم فعول سلجوقيان بودند كه با كمك وزاري كاردان توانستند يكي از بزرگترين امپراطوري‌ها را در زمان خود به وجود آورند و به وسيلة همين وزرا توانستند آن قلمرو وسيع را اداره كنند شايد يكي از دلايل افول زود هنگام و سريع خوارزمشاهيان تهي بودند حكومت ايشان از وزراي با كفايت بوده باشد چنگيزخان و جانشينانش نيز به اين نكته واقف بودند حضور ديوانيان و وزراء ايراني در دربار مغولان و همراهي ايشان در ادارة قلمرو وسيع مغولان بدون شك بنا به درخواست مهاجمان بود البته به طور مسلم مغولان نيز به اين موضوع آگاه بودند كه كار ملك داري با جنگ آوري جداست و معلوم نبود كه يك جنگاور خوب بتواند اداره كنندة خوب هم باشند مغولان فاتحان و جنگجويان خوبي بودند اما تسلط ايشان بر امور كشوري هرگز بر پايه امور لشكري نمي رسيد به همين دليل بود كه خود را بي‌نياز از داشتن وزراي بر امور كشوري هرگز به پايه امور لشكري نمي‌رسيد به همين دليل بود كه خود را بي‌نياز از داشتن وزاري توانمند و با كفايت از ميان مغلوبين متمدن نمي ديدند از همين رو ايرانيان ديوانسالار نيز مشتاق آن بودند كه به خدمت مغولان در آيند و به تعبير ديگر ايرانيان در دوران بعد از اسلام در رويارويي با عنصر بيگانه هر گاه از شمشيركاري ساخته نمي‌ديد جنگ قلم را آغاز مي كرد و همواره از اين نبرد پيروز بيرون مي‌آمد و اين جنگ قلم نه براي آنكه سرعت تسلط ايشان را بيشر سازد بلكه خواهان آن بودند تا با ورود به دستگاه ايشان جلو ويراني بيشتر سرزمينهايشان را بدست مهاجمان بگيرند
درس نقد و بررسي تاريخ ايران در دورة مغول و تيموريان و حكومتهاي محلي
نقد و بررسي تاريخ ايران در دوره مغول و تيموريان
محمود يلواچ وزير ايراني چنگيزخان و اوگتاي
مسعود بيك بن محمود يلواج وزير كيوك و منگو
اميراحمد بناكتي وزير قوبيلاي قآن يكي از چهار وزير او
سيف الدين بيتكچي وزير هلاكو
شمس الدين جويني وزير هلاكو آباقا احمد تكودار
جلال الدين مخلص سمناني وزير ارغوان
سعد الدوله يهودي وزير ارغون
خواجه صدرالدين اجمد خالدي زنجاني وزير گيخاتو
جمال‌الدين دستجرداني وزير امور مالي بايد و خان
خواجه صدرالدين احمد زنجاني وزير غازان
خواجه جمال‌الدين دستجرداني وزير غازان
خواجه رشيدالدين فضل الله و خواجه سعدالدين ساوجي وزير غازان اولجايتو
خواجه تاج الدين عليشاه جيلان و خواجه رشيدالدين وزير اولجايتو ابوسعيد خواجه عليشاه به طور مستقل وزير ابوسعيد
ركن الدين صاين وزير ابوسعيد
غياث الدين محمد بن رشيدالدين و خواجه علاء‌الدين محمد وزير ابوسعيد و ارپاخان