این مقاله با فرمت Word بوده و قابل ویرایش است همچنین آماده پرینت می باشد
موضوع : مقاله کاربرد ژئوفیزیک در صنعت نفت و علم زمین شناسی
كاوش ژئوفيزيكي فن جستجوي ذخائر پنهان شده ئيدروكربورها نفت و گاز يا كانيهاي سودمند به كمك اندازه گيريهاي فيزيكي از سطح زمين است معمولاً اين اندازه گيريها اطلاعاتي از خواص فيزيكي ماده داخل زمين به دست مي دهد كه چون بطور مناسب مناسب تعبير و تفسير شوند مي توانند در تعيين محل ذخاير كانيها كه ارزش اقتصادي دارند مورد استفاده قرار گيرند براي اينكه اطلاعات جمع آوري شده از اندازه گيريهاي ژئوفيزيكي مفيد و موثر واقع شوند بايد با اصلاح و زبان زمين شناسي بيان گردند به عبارت ديگر بايد از آنها تصويري ساخته شود كه زمين شناسي مي سازد اعتبار تصويري كه بدين نحو به دست مي آيد در حالي كه براي بعضي از روشهاي ژئوفيزيكي مهمتر و ارزنده تر از ساير آنهاست تابع كيفيت اطلاعات و مهعارت ابزار شده در تعبير و تفسير مي باشد از زمانيكه ژئوفيزيك براي اولين بار در اكتشافات به كار برده شد دستگاه هاي اندازه گيري و تكنيك ها و روشهاي تعبير و تفسير اطلاعات نيز پيوسته در حال تكامل بوده و بهتر شده اند اين بهبود ها را در حقيقت بايد بهره كامل تكنولوژي در حال رشد سريع دانشت با اينهمه ميزان كشفياتي كه به ژئوفيزيك نسبت داده مي شود در طي چند دهه گذشته ثابت مانده و از سالهاي اول دهه 1950 روبه كاهش گذارده است روشهاي ژئوفيزيكي موثرتر شده اند اما شايستگيهاي روز افزون آنها با افزايش مشكل پيدا كردن نفت و كانيهاي جديد كاملاً همگام نبوده اند زيرا منابع سهل التشخيص در هر زمان به طور تصاعدي و مداوم پيدا و بهره برداري شده اند ژئوفيزيكدانها در حال حاضر با مسئله ياس آور و در عين حال محركي مانند تند تند دويدن و دست آخر در جاي اوليه خود باقي ماندن مواجهند از پايان جنگ جهاني دوم گسترش حائز اهميتي در تحقيقات ژئوفيزيكي و توسعه در جهت بهبود تكنيك ها بمنظور نگهداري نفت كانيهاي مورد نياز جهان بوجود آمده است
ژئوفيزيك در صنعت نفت از اواسط سال 1920 كه گروه هاي ژئوفيزيكي به كمك ترازوي پيچشي و لرزه نگار انكساري در سواحل خليج مكزيك در آمريكا و مكزيك بدنبال گنبد هاي نمكي كم عمق مي گشتند فعاليت شان بطور اعجاب انگيز توام با موفقيت بوده است هر سال دهها حوزه نفت وابسته به اينگونه گنبدها كشف گرديد بطوريكه در حوالي سال 1930 فقط تعداد كمي از اين گنبدها كشف نشده باقي مانده بود هيچ آماري در خصوص مقدار نفت استخراج شده بوسيله ژئوفيزيك كه عنوان نتيجه اين عمليات را داشته باشد در دست نيست در يك ربع قرن از 1930 تا 1950 در نتيجه عمليات ژئوفيزيكي 5 ر22 بيليون بشكه نفت و 134 بيليون فوت مكعب گاز طبيعي تنها در آمريكا بدست آمده است اين مقدار الي تمام ئيدروكربورهاي كشف شده در آنجا را در اين مدت نشان مي دهد
در سال 1937 كه آمار براي اولين بار بوجود آمد يك چاه از هر شش چاه آزمايشي تعيين محل شده بوسيله ژئوفيزيك به مرحله بهره برداري تجارتي رسيده است اين براي ژئوفيزيك جلوه اي كم ارزش بنظر مي رسيد تا اينكه محرز ساختند كه تنها يك چاره از بيست چاه تعيين محل شده بدون هيچ وسيله و كمك فني ارزش تجارتي داشته است در چاه هائي كه به روش زمين شناسي تعيين محل شده اند نه به روش ژئوفيزيكي نسبت موفقيت بطور متوسط يك برده بوده است در ارزيابي اين ارقام بايد در نظر داشت كه در بعضي نواحي زمين شناسي به تنهائي موثرتر و اقتصادي تر از ژئوفيزيك مي باشد در صورتي كه عكس اين در نايحيه ديگر صاق بوده استو با وجود اين دو طريقه مذكور را نبايد رقيب هم در نظر گرفت بلكه بايد مكمل يكديگر دانست
در حاليكه در پيش بينيهاي آزمايشي ژئوفيزيكي نسبت حوزه هاي كشف شده جديد نفت به چاه هاي خشك شده واقعاً ثابت مانده تعداد متوسط مخازن زيرزميني نفت در آمريكا از سال 1938 دائماً روبه كاهش بوده است در اينجا مخازن نفتي بزرگ و وسيع كه كشف آنها با روش ژئوفيزيكي آسان بوده غالباً كشف و بهره برداري شده است بطوريكه صنعت نفت بعلت كميابتر شدن نمونه هاي خوب و بهتر خواستار حفاري در نواحي با چشم اندازي محقر شده است از اين قرار گروه هاي ژئوفيزيكي بيشتري براي به دست آوردن همان اندازه بشكه نفت مورد نياز است بنابراين هزينه اكتشاف هر بشكه بالا مي رود بسياري از شركتهاي نفتي با گسترش عمليات اكتشافي خود در خارج از آمريكا و كانادا اين مسئله را با بكار بردن روش هاي ژئوفيزيكي در نواحي كه قبلاً اين روشها در آن نقاط بكار برده نشده بود حل كرده اند عده ديگر عمليات خود را در سواحل دريا متمركز ساخته اند بخصوص در سواحل خليج مكزيك كه در آنجا ژئوفيزيك درباره چند درصد حوزه هاي جديد نفتي آزمايشي يك دره ر2 تا 1956 و همچنيني در اندازه مخازن كشف شده بطور قابل ملاحظه اي موفقيت داشته است اما عمليات در كشورهاي خارجي كاملاً گران و پر خرج و غالباً متضمن مخاطرات سياسي است و استخراج از دريا مستلزم هزينه زيادي است از اين قرار بنظر مي رسد كه متوقف شدن عمليات ژئوفيزيكي براي اكتشاف نفت در نواحي بري آمريكا و كانادا در آينده نزديك خطر ناچيزي است قسمت به مراتب اعظم فعاليت در زمينه كاوشهاي فيزيكي مختص تحقيق در باره نفت و گاز بوده است تنها كسر كوچكي از اين كوششها به تحقيق درباره كانيهاي جامد مصورف گرديده است با وجود اين روشهاي ژئوفيزيكي براي جستجوي سنگهاي كاني در چندين قرن پيش قبل از اينكه صنعت نفت وجود داشته باشد بكار مي رفتند اندازه گيري مغناطيسي براي پيدا كردن ذخاير سنگ آهن به عقيده هايلند و رابرت فوكس 4 در سال 1940 انجام گرديده اند اين دو نفر كساني بودند كه پلاريزاسيون الكتريكي خود به خود سنگها را كشف كرده در اوايل 1815 پيشنهاد نمودند كه اين پديده براي پيدا كردن و مشخص ساختن بعضي از انواع سنگهاي كاني بكار برده شود گر چه توسعه كلي كار ژئوفيزيكي در صنعت كاني در مقايسه با آن مقداري كه در صنعت نفت وجود داشته كوچك و ناچيز به نظر مي رسد با وجود اين اندازه گيريهاي ژئوفيزيكي به بعضي كشفهاي اعجاب انگيز ذخاير سنگهاي معدني منتج شده است در سالهاي اخير دستگاه هاي اندازه گيري مغناطيسي و الكترومغناطيسي و دستگاه هاي آشكار كننده راديواكتيويته براي اندازه گيريهاي هوايي تطبيق داده شده اند كه سرعت زياد و راندمان بيشتر عرضه ميدارند
كاربرد ژئوفيزيك در علم زمين شناسي
كاربرد ژئوفيزيك در صنعت نفت
1-1- ژئوفيزيك در صنعت نفت
1-2- ژئوفيزيك در اكتشاف معدن
1-2- روابط بين كاوش ژئوفيزيكي وعلوم پايه
1-4- روشهاي كاوش ژئوفيزيكي
كاوش به روش راديوالكتيويته
1-5- كتابها و نوشته هاي مربوط به ژئوفيزيك عملي
1-6- تاريخچه مختصر روشهاي ژئوفيزيكي
كاربرد اوليه ژئوفيزيك در اكتشاف كاني