این مقاله با فرمت Word بوده و قابل ویرایش است همچنین آماده پرینت می باشد

موضوع : مقاله بررسی نقش عید نوروز در آداب ایران

از امروز تا عید از اداب رسوم اغاز سال نو ونوروز براتون مطلالب خوبی میگذارم امیدوارم استفاده ببرید و نظرات شخص خودتون را در هر مطلب بدین علت این که کمی زودتر از عید این مطلالب درج میشه به خاطر اینه که عید همه سر شون شلوغه یا در مسافرت هستن غبار روبي و گردگيري از در و ديوار خانه و کف پوش ها و اسباب خانه و شستشو و پاکيزه و نو کردن جامه و ظروف و اشياي کهنه دور افکندن اشياي ژنده و فرسوده و تميز کردن ظروف و ديوارهاي منزل خلاصه «خانه تکاني» براي زدودن آلودگي ها و سياهي ها و بيرون افکندن پلشتي ها از فضاي خانه از رسم هاي کهن ايرانيان در فرا گشت سال کهنه به سال نو بوده است

هنوز هم اين رسم همچون گذشته در سراسر ايران ميان مردم ايران معمول است امروزه بانوان از چند روز به نوروز مانده و معمولاً تا پيش از فرا رسيدن شب چهارشنبه آخر سال به خانه تکاني مي پردازند و از زيستگاه هاي خود پلشت زدايي مي کنند آنان چيزهاي کهنه و پاره و شکسته بي مصرف يا لوازم کم مصرف را به ديگران مي بخشند و اشيا و وسايل نو و تازه تهيه مي کنند و به جاي آنها مي گذارند قالي ها و قاليچه ها و گليم هاي خانه را مي تکانند و گرد و خاک آنها را مي گيرند يا اگر کثيف و آلوده باشند با آب مي شويند رده ها روتشکي ها روبالشتي ها طاقچه پوش ها و دستمال هاي سر بخاري ها را مي شويند يا عوض مي کنند رف ها و طاقچه ها و ديوار و سقف خانه را گردگيري مي کنند در و ديوار اتاق ها و خانه را سفيد و نقاشي مي کنند گل و گياه و نهال در باغچه هاي خانه مي کارند خانه تکاني و زدودن آلودگي ها و پلشني ها از فضاي خانه و کاشانه در آخر سال کهنه مظهر و نمادي از  زدودن سياهي و مرگ و کهنگي از خانه و آماده کردن فضايي پاک و پاکيزه در آستانه نوروز براي استقبال از روشنايي ها و خوبي ها است

مراسم سوگواری در میان بختیاریها اهمیت خاصی دارد و همراه با مراسم پرسوز و گدازی برگزار میشود که احتمالاً نشانه انس و الفت و همبستگی عمیقی است که میان آنها وجود دارد این اهمیت هم در عزاداریهای مذهبی و هم در عزاداریهای خصوصی به بارزترین شکل مشهود است برگزاری مراسم عزاداری خانوادگی نیز جالب توجهاست در ایل بختیاری وقتی کسی فوت کند ایل یکپارچه غرق غم و ماتم میشود و لحظهای صاحب عزا را رها نمیکنند چوقا از تن بیرون میکنند و لباس سیاه میپوشند بعد از غسل متوفی سید همراه ایل سید پیر شاه یا سید امامزادههای اطراف مسیر و مکان کوچ و استقرار را خبر میکنند تا بر مرده نماز میت بگذارند و سپس مرده را به خاک میسپارند خاک که گودی گور را پر کرد مردها در فاصله دور میایستند و زنهای ایل به دور گور حلقه میزنند گریه سر میدهند و همراه با مرثیه که گاگریو گفته میشود به شرح حال زندگی مرده میپردازند در این هنگام تُشمالها آهنگ غم انگیزی به نام چپی مینوازند بعد از این مراسم خیرات شروع میشود صاحب عزا چادر سیاهی بر پا میکند مردم ایل تیره به تیره طایفه به طایفه برای دلداری صاحب عزا میآیند و سرباره میآورند سرباره مخارج عزاداری صاحب عزا را کاهش میدهد این مراسم تا یک سال به طول میانجامد چرا که شاید تیره یا طایفهای در مسافتهای دور باشد و یا امکان حضور به موقع پیدا نکرده باشد

وقتی کلانتر یا یکی از سرشناسان ایل بمیرد نیز مراسم خاصی انجام میشود بدین ترتیب که زین و برگ اسب یا اسبانی را با پارچه سیاه میپوشانند و بر گردن اسب نیز پارچههای رنگین که یک سر آن بر زین و سر دیگرش روی پیشانی اسب است به بند دهنه میبندند سپس اسب را در حالی که دهنه آن به دست یک نفر است در محوطه امامزاده میگردانند این پارچه را یال پوش میگویند چوقا و تفنگ متوفی را نیز روی اسب میبندند بختیاریها معمولاً بر سر مزار جوانان پهلوانان و بزرگان خود شیر سنگی قرار میدادهاند

شور عزاي حسيني در آستانه اربعين حضرتش در چهارمحال و بختياري به اوج خود رسيده و كودك و جوان و پير در اين مصيب اشك ماتم جاري كردهاند بوي دود و اسپند صداي طبل و شيپور نصب پرچمهاي سياه در سردر مساجد و حسينيهها تصاوير و صحنههاي آشنايند كه در تمامي نقاط اين استان طنين انداز شده است مجالس سخنراني و سوگواري سيدالشهدا ع با حضور خيل عزاداران حسيني در همه اماكن مذهبي برپا شده است توزيع غذاي نذري همچون حليم و شلهزرد در بين عزاداران در منازل و در خيابانها و ميادين از ديگر رسوم مردم عزادار حسين ع در چهار محال و بختياري استك عزاداری برای ائمهاطهار به ویژه در ماه محرم مثل تمام نقاط ایران با شکوه برگزار میشود شیوه اجرای مراسم تقریباً مثل سایر نقاط ایران است دستههای زنجیرزنی سینهزنی و حضور در مراسم مساجد و تکایا از جمله جلوههای برگزاری اینگونه مراسم است

گویش بختیاری گویش بختیاری یکی از گویشهای پارسیتبار یعنی از دسته جنوب غربی زبانهای ایرانی است گویشها و زبانهای پارسیتبار عبارتاند از فارسی لری بختیاری لارستانی و کومزاری برخی از زبانشناسان بختیاری را زیرشاخهای از لری به شمار میآورند و برخی آن را شاخهای جدا میدانند همواره در زمانهای گذشته دیوارهای بلند و دشوارگذر زاگرس مانع از نفوذ اقوام مهاجم به درون منطقهٔ بختیاری بوده است بنابراین زبان ایل بختیاری تا قبل از گسترش رسانههای همگانی و مدارس ملی تقریباً دستنخورده و بکر مانده بود اما امروزه براثر سهولت ارتباط با شهر و پایتخت گویش بختیاری نیز مانند لهجهها و گویشهای دیگر به سرعت در حال دگرگونی و نزدیک شدن به فارسی رایج است نسل امروز بختیاری مخصوصاً ساکنین شهرها و اسکانیافتگان در طول کمتر از نیم قرن نه تنها خیلی از اصطلاحات و واژههای پنجاه سال پیش بختیاری را استفاده نمیکنند؛ بلکه معنای آنها را نیز نمیدانند و یا فراموش کردهاند گفته می شود در طی سالهای گذشته که بختیاری ها بسوی شهرنشینی و پراکندگی رفته اند در حدود دوهزار واژه کهن از آنان نابود شده است

مراسم سوگواري در ميان بختياري ها اهميت خاصي دارد و همراه با مراسم پرسوز و گدازي برگزار مي شود كه احتمالا نشانه انس و الفت و همبستگي عميقي است كه ميان آنها وجود دارد اين اهميت هم در عزاداري هاي مذهبي و هم در عزاداري هاي خصوصي به بارزترين شكل مشهود است عزاداري براي ائمه اطهار به ويژه در ماه محرم مثل تمام نقاط ايران با شكوه برگزار مي شود دسته هاي زنجيرزني سينه زني و حضور در مراسم مساجد و تكايا از جمله جلوه هاي برگزاري اينگونه مراسم است برگزاري مراسم عزاداري خانوادگي نيز جالب توجه است در ايل بختياري وقتي كسي فوت كند ايل يكپارچه غرق غم و ماتم مي شود و لحظه اي صاحب عزا را رها نمي كنندچوقا از تن بيرون مي كنند و لباس سياه مي پوشند بعد از غسل متوفي سيد همراه ايل سيد پير شاه يا سيد امامزاده هاي اطراف مسير و مكان كوچ و استقرار را خبر مي كنند تا بر مرده نماز ميت بگذارند و سپس مرده را به خاك مي سپارند خاك كه گودي گور را پر كرد مردها در فاصله دور مي ايستند و زن هاي ايل به دور گور حلقه مي زنند گريه سر مي دهند و همراه با مرثيه كه گاگريو گفته مي شود به شرح حال زندگي مرده مي پردازند در اين هنگام توشمال ها آهنگ غم انگيزي به نام چپي مي نوازند بعد از اين مراسم خيرات شروع مي شود صاحب عزا چادر سياهي بر پا مي كند مردم ايل تيره به تيره طايفه به طايفه براي دلداري صاحب عزا مي آيند و سرباره مي آورند سرباره مخارج عزاداري صاحب عزا را كاهش مي دهد اين مراسم تا يك سال به طول مي انجامد چرا كه شايد تيره يا طايفه اي در مسافت هاي دور باشد و يا امكان حضور به موقع پيدا نكرده باشد وقتي كلانتر يا يكي از سرشناسان ايل بميرد مراسم خاصي انجام مي شود بدين ترتيب كه زين و برگ اسب يا اسباني را با پارچه سياه مي پوشانند و بر گردن اسب نيز پارچه هاي رنگين كه يك سر آن بر زين و سر ديگرش روي پيشاني اسب است به بند دهنه مي بندند سپس اسب را در حالي كه دهنه آن به دست يك نفر است در محوطه امامزاده مي گردانند اين پارچه را يال پوش مي گويند چوقا و تفنگ متوفي را نيز روي اسب مي بندند

رقص هاي محلي در استان چهارمحال و بختياري در مواقع برگزاري جشن ها و سرورها رقص هاي متنوعي اجرا مي گردد كه از معروفترين آنها رقص عروسي رقص دستمال رقص آرام رقص تند و رقص مجسمه است صنايع دستي صنايع دستي بختياري ها ويژگي ها و مختصاتي دارد كه با انواع توليدات مشابه به دست ديگران قابل تميز دادن است بخشي از اين ويژگي ها به اين شرح است فعاليت در رشته صنايع دستي كاري است صد در صد زنانه كه تمام مراحل آن را زنان و دختران انجام مي دهند و مردان در توليد آنها هيچ نقشي ندارند

صنايع دستي بختياري فقط انواع بافت ها را شامل مي شود تقريبا اغلب زنان و دختران ايلياتي با آنها آشنايي دارند بافندگان معمولا از نقشه براي بافتني استفاده نمي كنند مگر اينكه به قصد تفنن بخواهند محصولي شبيه به فرآورده هاي ديگر داشته باشند يا وقتي سفارشي براي مشتري دريافت كنند كه ملزم به اجراي نقش و طرح پيشنهاد شده مشتري باشد پس به طور كلي نقش هايي كه براي تزيين بافته ها به كار مي برند ذهني است معمولا از مواد اوليه توليد شده توسط خودشان بهره مي گيرند و در موارد محدودي از نخ پنبه اي كارخانه اي به عنوان تار بافته هايشان استفاده مي كنند از امتيازات توليدات بختياري ها عدم تشابه و ناهمانندي كارهايشان است و اين به دليل عدم استفاده از الگو و مدل براي نقوش توليداتشان است تنوع و گوناگوني رنگ و نقش در بافته هاي زنان و دختران بسيار زياد است و كمتر مي توان ديد كه بافنده اي دو يا چند محصول يك اندازه و يك نقش با رنگ واحد توليد كند بافندگان محلي از دارهايي استفاده مي كنند كه به صورت افقي است  نقش ها و طر ح هايي كه در قاليبافي منطقه به كار مي رود عبارتند از نقشه هاي خشتي بيد مجنون ترنج طاووس سرو كاج گلدان و گل چالشتري

استان چهارمحال بختیاری

بررسي نقش عيدنوروز در آداب ايران

فهرست مطالب

گویش بختیاری

سوگها و عزاهای بختیاری

رقصهاي محلی بختیاری

صنايع دستي بختیاری

خواندن اين شعرها

غذاهای محلی استان چهارمحال و بختیاری

دانشکده ی علوم اجتماعی دانشگاه تهران

بررسي وضع فعاليت در روستا 

معماري و ساختار خانواده در روستا

بؤلمه