موضوع : بررسی فنی و اقتصادی طرح ایجاد کارخانه تولید پودر آب پنیر و پودر شیر خشک

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

1) هدف: 
هدف پروژه توليد انواع پودرها از جمله پودر خشك صنعتي و پودر آب پنير به ميزان 2750 تن در سال در دو شيفت كاري براي رفع نيازهاي كمكي كارخانه‌هاي مورد استفاده در مناطق مركزي ايران (استانهاي قم‏، تهران، اصفهان، سمنان، يزد، مركزي، قزوين) است.
2) بيان موضوع:
 در مورد سرانجام احداث اين كارخانه چند مطلب بايد به طور كامل مورد بررسي قرار گيرد يكي داده هاي لازم براي انجام كار است كه اين داده ها از بزرگترين آنها مثل سرمايه گذاري ثابت تا كوچكترين آنها مثل نيروي انساني و مواد اوليه قابل شناسايي است كه اگر به طور كامل برآورده شود يك قسمت كار به درستي طي شده و نمي‌تواند تهديدي براي حركت باشد. در مورد دادها اين توضيح لازم است كه مواد اوليه مهم‌ترين داده ها در اين كارخانه است كه با توجه به وجود مراكز لبني براي تهيه آب پنير در ظرفيت پيش‌بيني شده و دامداري‌هاي فراوان براي تهيه شير، اين مورد با مشكلي مواجه نمي‌شود. مطلب بعدي كه بايد به طور كامل مورد بررسي و تجزيه تحليل قرار گيرد بحث حياتي فروش محصول كه مي‌تواند حركت و پويايي كارخانه را ادامه دهد با توجه به اينكه موارد مصرف اين محصولات زياد است و اين محصولات جزء مكمل و گاهي اصلي كار كارخانجات ديگر است تقاضا براي اين محصولات وجود دارد لذا با يك برنامه‌ريزي براي بازاريابي و بازارسازي مناسب مي‌توان اين تقاضا را با عرضه‌اي مناسب پاسخگو بود كه با توجه به دو ديد داخلي و خارجي در مورد محصولات يعني توزيع در داخلي و خارج از كشور آينده‌اي روشن براي آن وجود خواهد داشت. لذا با توجه به توضيحات ذكر شده در مورد اين دو محصول كه پودر شير خشك به عنوان محصول اصلي و پودر آب پنير به عنوان محصول فرعي اين كارخانه موفقيت اين طرح بسيار زياد بوده و مي‌تواند تا مستهلك شدن كامل تجهيزات ادامه داشته باشد در نتيجه با توجه به مطالعات انجام شده اين طرح تا 10 سال آينده جواب گو است .
3) اهميت موضوع: 
 در مورد اينكه به چه علت به فكر عملي گردن اين طرح افتاده و اين طرح چه اهميتي دارد بايد چند مطلب ذكر شود:
يكي اينكه تقاضا و مصرف براي اين محصول بسيار بالاست به طوري که بعضي از کارخانه هايي که اين مواد به عنوان مواد مکمل آنهاست کمبود ناشي از اين مواد منجر به کيفيت محصولات انها شده يا حتي به علت قيمت بالا بعضي كارخانجات تا حد تعطيلي نيز پيش رفته.
 دوم، به علت وجود تعداد كمي از اين كارخانجات مقدار زيادي از اين محصولات واردات از كشورهاي هلند و استرالياست و در مورد قسمتي ديگر از اين توليدات به علت توليد نيمه سنتي حجم كمي از عرضه را پاسخگو بوده كه البته اين مقدار نيز با كيفيت پايين تري است. مطلب بعدي در مورد قيمت بالاي اين كالاست به عنوان مثال در مورد قسمت وارداتي هم هزينه‌هاي حمل و نقل و هم هزينه‌هاي تعرفه‌هاي بالاي دولتي قيمت ها بيش از اندازه بالا نگه داشته در جايي كه كالاي داخلي به خاطر حجم كم توليد و كيفيت پايين‌تر و هزينه‌اي حمل داخلي بالا ياراي مقابله با آن را ندارد.
مطلب بعدي براي جلوگيري از به هدر رفتن و استفاده نا صحيح از مواد اوليه اين كالاها مخصوصا پودر آب پنير است كه در بعضي از مراكز سنتي اين منطقه يكي به علت به صرفه نبودن براي جمع آوري ماده اوليه آب پنير و ضايعات شيري و ديگري به علت نبود كارخانه اي براي استفاده‌اي آنها را به عنوان موادي بدون ارزش افزوده مطرح كرده يا در بهترين حالت استفاده‌اي نادرست از آنها داشته.
 نكته بعدي اينكه قرار گرفتن اين دو خط توليد در كنار هم نيز داراي مزايايي است كه از به هدر رفتن ضايعات خط پودر شير خشك جلوگيري مي‌كند حال با توجه به اين تفاصيلي كه در بالا انجام شد لزوم داشتن يك كارخانه يا حتي چند مركز فرآوري پودري در جاي جاي كشور به نظر مي‌رسد كه مي‌تواند علاوه بر ممانعت از افزايش قيمت منجر به كاهش واردات و يا حتي به صادرات اين محصولات مي انجامد و منجر به استفاده بهينه از منابع مي‌شود لذا اين قسمتي از مزاياي اين طرح در صورت احداث است كه مي‌توان به آن تكيه داشت.
4) تشريح محصولات
قبل تشريح پودر آب پنير لازم است كه ابتدا آب پنير تازه توصيف كرده و مشخصات و ويژگي‌هاي آن كاملا روشن شود. زيرا با آشكار شدن آن پودر آب پنير بهتر درك مي‌گردد و همچنين بيش از 75% خواص آب پنير در پودر آب پنير نيز موجود است.
1-4) آب پنير
در مراحل عمل آوري شير كه با استفاده از رنين به منظور توليد پنير صورت مي‌گيرد کازئين شير رسوب داده شده و جدا مي‌گردد  و همراه با آن بخش عمده چربي و تقريبا نيمي از كلسيم و فسفر موجود در شير هم گرفته مي‌شود مايعي كه از اين مراحل آماده مي‌گردد آب پنير تازه ناميده مي‌شود. تركيب اين مايع تابع تركيب شير و همچنين نوع پنيري كه ساخته مي‌شود است. ميزان انرژي، چربي، ويتامين‌هاي محلول، كلسيم و فسفر موجود در آب پنير نسبت به شير كمتر است و از نظر پروتئين هم نسبت به شير ضعيف تر اما پروتئين آن از نوع بتا لاكتوگلوبين است كه كيفيت بسيار خوبي دارد.
1-1-4) خواص فيزيكي و شيميايي آب پنير:
اين مايع بافتي زرد رنگ تا سفيد رنگ دارد كه ميزان ماده خشك آن كم و ميزان نمك آن زياد است و از نظر خوشخوراكي در حالت تازه آن بسيار زياد است. كشش سطحي آب پنير بين 40000 تا 84000 نيوتن بر مترمربع بوده كه با افزايش مواد خشك و كاهش درجه حرارت اين ميزان زياد شده خصوصيات وسيكوزيته آب پنير تغليظ شده نه تنها در شرايط راندمان تبخير بلكه در بهبود عمليات نيز با اهميت مي‌باشد. p(H) آب پنير تازه شيرين 6 است كه از p(H) آب پنير اسيدي تازه كه 6/4 مي‌باشد بالاتر است اما در طي مدت دو روز مانده‌گي p(H)  هر دو آنها به پايين‌تر از 5/3 مي‌رسد.
لاكتوز عمده‌ترين كربوهيدرات شير مي‌باشد كه 94% آن ضمن تهيه پنير وارد آب پنير مي‌گردد. يك كيلوگرم لاكتوز حداكثر تا ميزان 8/16 كيلو ژول انرژي توليد مي‌كند. ميزان لاكتوز در شيرهاي مختلف متفاوت است كه در اثر نبودن آنزيم لاكتاز در دستگاه گوارش لاكتور بودن هيچ تغييري وارد روده بزرگ شده و از آنجا در اثر تجزيه توسط ميكروارگانيزم ‌ها توليد گاز كربنيك و ايجاد نفخ مي‌نمايد و به علت تخمير آن باعث بروز اسهال مي‌گردد.
 پروتئين‌هاي آب پنير از كاهش درجه حرارت شير تا 6/4 درجه سانتيگراد بدست مي‌آيد در اين حالت کازئين (بخشي از پروتئين شير) شير رسوب مي‌كند و بخش پروتئين باقيمانده كه به صورت محصول مي‌باشد پروتئين آب پنير است.
 ويتامين‌هاي آب پنير مانند ويتامين‌ها در شير به دو دسته محلول در چربي و محلول در آب تقسيم مي‌شوند كه ويتامين‌هاي محصول در چربي به گلبولهاي چرب شير چسبيده شده و مقدار آن در آب پنير بستگي به ميزان چربي موجود در آن دارد كه در نتيجه به علت چربي كم آب پنير پس ميزان اين ويتامين ها در آن كم است ولي ويتامين ها‌ي محلول در آب در سرم شير محلول بوده و در نتيجه مقدار زيادي از آن در آب پنير باقي مي‌ماند.
در مورد مواد معدني آب پنير لازم به توضيح است كه بخش مهمي از املاح و مواد معدني موجود در شير در فرآيند توليد پنير در آب باقي مي‌ماند يكي از اين مواد معدني مهم فسفات كلسيم است.
2-1-4) موارد مصرف آب پنير
از مهمترين موارد مصرف آب پنير به صورت تازه در تغذيه دامها مي‌باشد كه استفاده از اين ماده در تغذيه گوساله‌هاي پرواري كه از سن 4 تا 9 ماهگي ادامه پيدا مي‌كند روزانه 10 الي 15 كيلوگرم مي باشد كه موجب رشد روزانه بيشتر آنها مي‌شود. همچنين در گاوهاي شيري اين ماده به ميزان كمتري استفاده شده (زيرا در صد چربي شير را كمتر مي‌كند) در بقيه دامها بيشتر به صورت مكمل استفاده مي‌گردد. لازم به توضيح است كه از اين ماده در تغذيه طيور نيز استفاده شده ولي استفاده آن به صورت محلول در آب خوراكي آنهاست و هرچه دما بالاتر مي‌رود مصرف اين ماده نيز بيشتر مي‌گردد.
از ديگر موارد مصرف آب پنير بصورت مايع كه بيشتر در قديم (به علت نبود پودر آب پنير) استفاده مي‌شد:
 يكي مخلوط با سويا براي بهتر شدن ارزش تغذيه اي ديگري استفاده در صنايع گوشتي براي بهبود گوشت.
 استفاده در صنايع قنادي (براي ساخت بيسكويت كه باعث ماندگاري بيشتر بيسكويت مي‌شود.
استفاده در صنايع نانوايي
در اينجا دو نکته لازم به توضيح است يکي استفاده از اين ماده در جيره غذايي دام بايد براساس مكانيزم خاصي صورت گيرد به اين طريق كه اين ماده اولا با افزايش تدريجي براي مثال طي 4 هفته همراه باشد و ديگر اينكه مقدار مصرفي نبايد از حدي زيادتر گردد زيرا پنير كه منبع اصلي نشخوار كنندگان است در اثر اين پديده باعث اختلال هضمي مي‌شود زيرا لاكتوز سريعتر از فيبر هضم شده و امكان دارد منجر به نفخ گردد و ديگري به علت پايين بودن ماده خشك آب پنير انتقال آن در ساخت هاي بيش از 50 كيلومتر به صرفه نمي‌باشد.
2-4) پودر آب پنير (Whey powder)
آب پنير به عنوان مازاد كارخانجات پنير سازي با دارا بودن 6% ماده خشك يكي از با ارزش ترين محصولات جانبي صنايع لبني مي‌باشد كه با تكنولوژي هايي نظير خشك كردن و تكنيك هاي ديگر محصولات متفاوتي از آن تهيه مي‌شود كه يكي از آنها پودر آب پنير است. لازم به توضيح است كه اين محصول از پساب هاي مقدار زيادي پرميت (آب پنير) كه سالانه در فاضلاب‌ها دفع و موجب آلودگي محيط زيست مي‌شود بدست مي‌آيد تجربيات در اين زمينه نشان مي‌دهد كه از هر 8 كيلو شير يك كيلو پنير بدست مي‌آيد و مابقي آن آب پنير است كه به علت داشتن مواد سريع الفساد و بوي بد يكي از مواد دور ريز شركتهاي لبني مي‌باشد.
 1-2-4) انواع پودر آب پنير
 پودر آب پنير به صورت سفيد و رنگي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه در پروسه توليد نوع رنگي آن، در بخشي از مسير توليد، رنگ طبيعي Sunset yellow به آن اضافه مي‌گردد و پس از اتمام پروسه پورد آب پنير رنگي بدست مي‌آيد كه به آن پودر آب پنير ليكوپن گفته مي‌شود لازم به توضيح است كه عمر پودر آب پنير بين 12 تا 18 ماه است البته اين در صورت بسته بندي و شرايط نگهداري خوب مي‌باشد.
2-2-4) مشخصات پودر آب پنير
پودر آب پنير ماده‌اي جامد روشن و شفاف با دو رنگ سفيد و نارنجي است كه بدون طعم و مزه اضافي و از لحاظ ظاهري نرم و يكنواخت و با حلاليت خوب مي‌باشد.
 فهرست مطالب
1) هدف   
2) بيان موضوع
3) اهميت موضوع
4) تشريح محصولات
1-4) آب پنير
 2-4) پودر آب پنير
 3-4) پودر شير خشك صنعتي
5) محل اجراي طرح
6) زمين و محوطه سازي
7) فرايند توليد
1-7) پودر شير خشك كامل
2-7) پودر شير خشك كم چرب (اسکيم)
 3-7) پودر آب پنير  
8)ماشين آلات و تجهيزات
9) تأسيسات و وسايل تأسيساتي
10) وسايط نقليه و تجهيزات
11) وسايل اداري و تجهيزات آزمايشگاهي
12) هزينه‌هاي قبل از بهره‌برداري
13) هزينه‌هاي پيش‌بيني نشده
14) جدول سرمايه‌گذاري ثابت طرح
15) سرمايه در گردش ناخالص
16) برنامه اجراي پروژه
17) بررسي اقتصادي و بازاريابي
 1-17) مطالعه بازار
 2-17) رقبا:
 3-17) پيش بيني ظرفيت توليدي
4-17) قيمت
 5-17) نتيجه‌گيري بحث اقتصادي و بازاريابي
18) محاسبه صرفه جويي ارزي
19) نحوه تامين مالي
20) مواد اوليه و مواد بسته بندي
21) نيروي انساني مورد نياز
21) دستمزد مستقيم و غير مستقيم توليدي
22) تعميرات و نگهداري
23) هزينه انرژي
24) هزينه استهلاك دارايي‌هاي ثابت
25) هزينه‌هاي سربار
26) هزينه‌هاي توليد
27) هزينه‌هاي اداري و توزيع فروش
28) هزينه‌هاي غير عملياتي
29) مباني برآورد فروش
30) قيمت تمام شده و سود
31) جدول پيش بيني گردش وجوه نقد و ترازنامه
32) تجزيه و تحليل نسبتهاي مالي
33) روش هاي ارزيابي
34) خلاصه طرح