موضوع : نوار قلب
توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد
پيشگفتار :
قسمت اعظم مرگهاي ناگهاني كه بطور طبيعي رخ مي‌دهند ناشي از بيماريهاي قلبي هستند بنابراين بيماريهاي قلبي آنقدر اهميت دارند كه ساليانه بيش از 300000 مورد مرگ ناگهاني در ايالت متحده روي مي‌دهد مربوط به مرگهاي ناگهاني هستند و اين ارقام در واقع حدود 50 درصد از كل مرگ و ميرها قلبي هستند مرگ قلبي ناگهاني نتيجه مستقيم ايست قلبي است كه به علت مختلف از جمله به علت ناراحتي قلبي كه خود شخص ممكن است از بيماري خود آگاه نباشد دچار ايست قلبي مي‌شوند كه اگر بموقع شناخته شوند او اگر فوراً به ايست قلبي پاسخ داده شود اغلب ايست قلبي‌ها برگشت‌پذير هستند بنابراين براي برگشت ايست قلبي افراد بايد از روشهاي احياي قلبي تنفس آگاهي كامل داشته باشد. از آنجا كه روشهاي احياي و سيستم‌هاي احياي اورژانسي براي نجات بيماراني كه در خارج از بيمارستان دچار ايست قلبي مي‌شوند حياتي مي‌باشد زيرا در گذشته ايست قلبي بطور حتم كشنده بود ولي امروزه با افزايش دانش علم پزشكي و آشنايي افراد با مهارتهاي پزشكي در مورد احياي قلبي تنفسي اين موارد هرچند كاهش يافته ولي در كشورهاي تازه توسعه يافته هنوز جايگاه اصلي خود را پيدا نكرده است. بنابراين تعريف كلي در مورد قبول كه براي مرگ قلبي ناگهاني مطرح است اين است كه مرگ طبيعي با علل قلبي با از دست رفتن ناگهاني هوشياري ظرف يك ساعت از شروع علايم حاد در فردي كه ممكن است بيماري شناخته شده زمينه‌اي قلبي داشته باشد اما براي آن فرد زمان و مكان و شكل مرگ غير مترقبه هستند.
با سه كلمه مرگ- ايست قلبي- كلاپس قلبي، عروقي . بهتر آشنا شويم.
مرگ برابر است : توقف برگشت ناپذير تمام فعاليت‌هاي بيولوژيك بدن
ايست قلبي برابر است : توقف ناگهاني كار پمپ قلبي كه ممكن است با يك اقدام سريع برگشت‌پذير باشد اما در غير اينصورت كشنده باشد. كلاپس قلبي عروقي برابر است توقف ناگهاني جريان خون مؤثر به دليل عوامل عروقي قلبي با عوامل عروقي محيطي كه ممكن است خودبه‌خود بازگردد يا به اقدامات پزشكي نياز داشته باشد.
همانطويكه مي‌دانيد يا بايد بدانيد بيماريهاي قلبي شايعترين علل مرگ ناگهاني طبيعي را تشكيل مي‌دهند اما بروز مرگ ناگهاني در سنين مختلف داراي يك نقطه pik دارد. مثلاً قله آغازين مرگ ناگهاني بين زمان تولد تا 6 ماهگي است كه به آن سندرم ناگهاني شيرخوراران اطلاق مي‌شود سپس ميزان بروز ناگهاني سريعاً پائين آمده و در طول دوران كودكي و بلوغ پائين مي‌ماند و در ميان نوجوانان و جوانان ميزان بروز مرگ قلبي ناگهاني 1 مورد در هر 10000 نفر در سال است ميزان بروز مرگ ناگهاني قلبي بعد از 30 سالگي شروع به افزايش نمود. در سنين بين 45 تا 75 سالگي به قله pik دوم خود مي‌رسد در اين زمان شايعترين ميزان بروز مرگ ناگهاني قلبي است كه هر فرد لازم حتي هر 6 ماه يكبار جهت بررسي عمل قلب خود حتماً نوار قلب داشته باشد. زيرا ميزان بروز ناگهاني مرگ در اين سنين در جمعيت 1 مورد در هر 1000 نفر در سال مي‌باشد بنابراين، اين ارقام رقم بالايي بوده. بنابراين در اين سنين يك زنگ خطر است براي جمعيتي كه در بين اين سنين قرار دارند.
بنابراين با افزايش سن در محدوده بين 45 تا 75 سالگي يك عامل خطر قوي براي مرگ ناگهاني قلبي است. و علل بروز مرگ ناگهاني قلبي در ميان مرگ ناگهاني طبيعي با افزايش سن به شدت افزايش مي‌يابد بار ديگر مرور مي‌كنيم در فاصله سني 1 تا 13 سالگي فقط مرگ ناگهاني طبيعي مربوط به علل قلبي است در بين 14 تا 21 سالگي اين مقدار به 30 درصد افزايش مي‌يابد در سنين ميانسالي و كهنسالي به 88 درصد مي‌رسد و همچنين در گروه سني 45 تا 64 ساله مرگ قلبي ناگهاني در مردان 7 برابر بيشتر از زنان مي‌باشند از عوامل خطرساز ديگر كه در بروز مرگ ناگهاني قلبي ارتباط مستقيم دارد و باعث افزايش آن مي‌شود مصرف سيگار – ديابت- ازدياد چربي- فشارخون بالا- عوامل ارثي مي‌باشند بنابراين افرادي كه ديابتي هستند و يا افرادي كه چربي خون و فشار خون بالا دارند و همچنين افرادي كه احساس ناراحتي و يا درد در قفسه سينه دارند بايستي نوار قلب داشته باشند زيرا احساس ناراحتي و درد در قفسه سينه يكي از شايعترين چالش‌هاي براي پزشكان در مطب و بخش اورژانس است زيرا تشخيص افتراقي آن با دردهاي كه مربوط به اندام‌هايي كه در قفسه سينه و شكم موجود است كمي مشكل است بنابراين اگر بموقع تشخيص داده نشود ودرمان نگردد پيش‌آگهي اين بيماران از موارد بي‌خطر تا تهديد حيات آنها متغير است عدم شناخت بيماري قلبي مخصوصاً ايسكميك حاد قلبي – فيبرلاسيون بطن مي‌تواند به عوارض جدي از جمله مرگ منجر شود. بنابراين توصيه مي‌شود افرادي كه احساس درد در ناحيه قفسه سينه مي‌كنند حتماً اقدام به گرفتن نوار قلب باشند. زيرا قلب سالم برابر است با سلامتي هر چه فرد سالم‌تر باشد و قلب عاري از هرگونه بيماري باشد عواملي كه قلب را تهديد خواهندكرد كمتر خواهدبود.
نحوه بررسي فرد مبتلا به بيماري قلبي
اولين قدم در بررسي فردي كه دچار بيماري قلبي شده بايستي علائم ناشي از بيماري قلبي بطور عمده حاصل ايسكمي‌ميوكارد، اختلال در انقباض و با استراحت ميوكارد ، ايجاد مانع در جريان خون ، يا ريتم و سرعت غيرطبيعي ضربان قلبي مي‌باشند بررسي شود. زيرا ايسكمي اغلب با احساس ناراحتي در قفسه سينه تظاهر مي‌كند بنابراين فردي كه با احساس ناراحتي قفسه سينه به مطب شما مراجعه نمود بايستي به بيماري قلبي مشكوك شد مگر خلاف آن ثابت شود يا كاهش توانايي پمپاژ قلب غالباً منجر به ضعف و خستگي زودرس شخص مي‌شود و حتي در موارد شديدتر باعث مي‌شود كه شخص دچار سيانوز ( سياه‌شدن دور لبها) افت فشار خون و سنكوپ شود. و يا اگر نارسايي در بطن دارد باعث تجمع غيرعادي مايعات در اندام و يا در ريه‌ها شود كه به نوبه خود منجر به تنگي نفس و ادم عمومي يا ريوي مي‌شود. و همچنين آريتمي‌هاي قلبي كه اغلب قافلگيرانه بروز مي‌كنند و علائم آن تپش قلب، تنگي نفس، درد، افت فشار خون، سنكوپ مي‌شود عموماً ناگهاني رخ مي‌دهند و ممكن است به همان سرعتي كه ايجاد مي‌شوند ناپديد گردد تظاهرات اصلي بيماري ايسكميك قلب شايعترين بيماري قلبي بزرگسالان است كه با ناراحتي قفسه سينه به همراه است كه ممكن است همانند نارسايي قلبي باعث تاكي آرتيمي يا مرگ قلبي ناگهاني شود.
در بيماري ايسكميك قلب كه مهمترين بيماري قلب مي‌باشد ممكن است عملكرد قلب يا عروق كرونر در حالت استراحت كافي باشد اما نياز ما در عين فعاليت تأمين نكند لذا سابقه ناراحتي قفسه سينه و يا تنگي نفس كه در تنها در طي فعاليت ظاهر مي‌شود و از مشخصات بيماري قلبي است در برخي موارد بيماران مبتلا به ناهنجاريهاي قلب و عروق ممكن است چه در حالت استراحت و چه در حالت فعاليت بدون علامت باشند اما با يك معاينه دقيق و كامل ممكن است يك يافته غيرطبيعي را نشان دهند مانند وجود صداهاي اضافي قلب( سوفل) افزايش فشارخون و يا اختلال در نوار قلب (ECG) يا با ابعاد سايه قلب درعكس قفسه سينه و همچنين در برخي بيماران فاقد علامت و علائم اوليه ممكن است حادثه بسيار وخيم باشد كه اين منجر به مرگ قلبي ناگهاني سكته قلبي يا سكته مغزي شود.
بنابراين بيماري قلب و گردش خون آنقدر شايع هستند و بعضي مردم بقدري با علائم مهم اين بيماري آشنايي دارند كه بيماران و گاه پزشكان بسياري از شكايات غيرقلبي را اشتباهاً به بيماري قلبي عروقي نسبت مي‌دهند بنابراين لازم است تمايز علائم و نشانه‌هاي ناشي از بيماري عضوي قلب از علائمي است كه مستقيماً ارتباطي به قلب ندارند توضيح داده شود. از علائم مهمي كه يكي از تظاهرات اصلي نارسايي قلبي است تنگي نفس مي‌باشد اما اين تنگي نفس مربوط به بيماري قلبي نبوده و ممكن است از جمله بيماريهاي ريوي چاقي شديد و اضطراب نيز اين علائم را داشته باشد. اينك چه ميزان بيماري قلبي مسؤول اينچنين عوامل مي‌باشد اغلب با انجام يك معاينه دقيق باليني مشخص مي‌گردد بنابراين لازم است نوار قلب در حين استراحت و در حين فعاليت از بيمار بدست آيد و حتي لازم باشد عكس سينه و اكو از بيمار درخواست شود.
همانطوريكه متذكر شديم بيماري ايسكميك شايعترين بيماري قلب مي‌باشد و براي تشخيص صحيح و شناسايي ايسكمي ميوكارد بعنوان علت بيماري قلبي وجود درد قفسه سينه در حين فعاليت براي بيمار از نظر باليني بسيار مهم است ليكن تشخيص ايسكمي براي طرح‌ريزي يك روش درماني يا تعيين پيش‌آگهي كافي نيست مگر اينكه نابهنجاريهاي آناتوميك زمينه‌اي كه مسؤول ايسكمي ميوكارد است مثال آترواسكروزر عروق كرونر يا تنگي دريجه آئورت مشخص گردد. و همچنين در مورد اين كه ديگر اختلالات ميوكارد مانند كم‌خوني شديد و پركاري تيروئيد بررسي شود.
بنابراين براي يك تشخيص صحيح قلبي با شرح حال و معاينه فيزيكي كامل آغاز مي‌گردد سپس با توجه به معاينات باليني مي‌توان به كمك چهار روش زير آنرا تكميل كرد.
1- درخواست ECG ( نوار قلب) لازم و حياتي است
2- راديوگرافي قفسه سينه ( عكس سينه)
3- درخواست اكو( كارديوگرام) : در مرحله يا در قدم سوم لازم است .
4- در مرحله چهارم اگر شرايط بيمار حاد يا تهاجمي باشد درخواست آنژيوگرافي كردن لازم مي‌گردد.
در فرآيند تشخيص نتايج حاصل از هر يك از اين روش ما بايد به تنهايي وسپس توأم با يكديگر ارزيابي شود. زيرا با اين روش ها مي‌توان يك يافته جزئي اما خيلي مهم پيدا كرد. بنابراين هر فردي كه مشكوك به بيماري قلبي است بايد يك نوار قلب گرفته شود اين روش حياتي‌ترين و مهمترين روش براي بررسي بيماران قلبي بوده زيرا سرنخي حياتي رسيدن به يك تشخيص صحيح بدست دهد و وقتي سرنخ‌هاي ساير روشها با يافته‌هاي بدست آمده از نوار قلب تركيب شود. نوار قلب مي‌تواند اطلاعات اساسي و تأئيد كننده‌اي را ارائه دهد.
اما يك پزشك حاذق بايد قبل ازگرفتن نوار قلب وساير اقدامات بعدي لازم است سابقه خانوادگي بيمار را بداند بنابراين يك شرح حال كامل از بيمار ضروري مي‌باشد درگرفتن شرح حال يك بيمار مبتلا به بيماري شناخته شده يا مشكوك به بيماري قلبي عروقي بايد به سابقه خانوادگي توجه خاص شود.
تجمع خانوادگي بيمارها در بسياري از اشكال ناهنجاريهاي قلبي شايع است مثلاً انتقال مندلي نقايص ژنتيكي مفرد ممكن است روي دهد از جمله در كارديوميوپاتي هيپرتروفيك – سندرم عارفان و مرگ ناگهاني همراه با سندرم QT بلند، فشارخون اوليه يا آنرواسكروز كروز بنابراين تجمع خانوادگي بيماريهاي قلب و عروق نه تنها به دلايل ژنتيكي رخ مي‌دهد بلكه ممكن است به الگوهاي رفتاري يا تغذيه‌اي خانوادگي نيز مرتبط باشند مانند مصرف بيش از حد نمك و كالري يا سيگار
بنابراين دانش‌آموختگان بايد بدانند كه نوار قلب يك آزمون با ارزش براي قلب و عروق است.
عمل خروج و ورود خون به قلب
فهرست مطالبفصل اول
1- عمل خروج و ورود خون به قلب
2- عمل انقباض قلب
3- مرگ ضربان‌ساز غالب قلب
4- چگونگي ايجاد موج‌هاي طيبعي برروي نوار قلب
5- سرعت ضربان قلب
6- محاسبه سرعت ضربان قلب برروي نوار قلب
7- محور قلب
8- ريتم طبيعي قلب
فصل دوم
بيماريهاي قلب
1- فيبريلاسيون قلب
2- فيبريلاسيون دهليزي
3- p.v.c
4- هيپوتروفي قلب
5- انفاركتوس قلبي M.I
6- اسكمي
7- آسيب قلبي
8- سندرم بروگادا
9- انفاركتوس تحت آندوكاردي