موضوع : اهمیت بهداشت در جلوگیری از ایدز

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

تعريف ويروس ايدز
عامل ايجاد كننده ايدز ويروسي از خانواده رتروويروسها است و در نوع 1 و 2 دارد كه نوع 1 آن شايع‌تر است و نوع 2 آن تنها در غرب آفريقا ديده‌ مي‌شود. بنابراين وقتي كه از اچ‌آي‌وي صحبت مي‌شود منظور نوع 1 آن است.
همان گونه كه مي‌دانيد ويروسها در خارج از بدن زنده نيستند و تنها درون سلول زنده قادر به حيات و تكثر هستند.
اچ‌آي‌وي ويژه انسان است و درون نوع خاصي از گويچه‌هاي سفيد بدن به نام سلولهاي CD4+ كه در ايمني بدن نقش اساسي دارند، رشد و زندگي مي‌كند. همه ويروسها داراي رشته‌هاي ژنتيكي DNA يا RNA هستند. ويروس ايدز جزو ويروسهاي RNAدار است.
اچ‌آي‌وي از راه خون، غشاهاي مخاطي بدن مانند غشاهاي دستگاه تناسلي، چشم، دهان و دستگاه گوارش و جاهايي از پوست كه زخمي شده است وارد بدن مي‌شود (اچ‌آي‌وي نمي‌تواند از پوست سالم بگذرد). پس از چسبيدن به ديواره لنفوسيت، خودش را وارد سلول مي‌كند، از روي RNA خود DNA مي‌سازد و سپس اين DNA را وارد هسته مي‌كند. اين DNA ممكن است سالها به صورت غير فعال در هسته باقي بماند كه در اين دوره فرد. بي‌علامت است. هنگامي كه DNA ويروس فعال شود سلول را وارد مي‌كند تعداد بسيار زيادي ويروس بسازد. اين كار تا زماني ادامه پيدا مي‌كند كه سلول CD4+  پاره شود و ويروسها آزاد شوند. ويروسهاي آزاد شده دوباره به ديگر سلولهاي CD4+  مي‌چسبند و آنها را آلوده و سرانجام نابود مي‌كنند. اين كار آن قدر ادامه پيدا مي‌كند تا سلولهاي CD4+ بدن به‌اندازه‌اي كم شوند كه دستگاه ايمني بدن ديگر حتي نتواند در برابر ضعيف ترين عوامل بيماريزا از بدن محافظت كند.    
نكته‌اي كه حتما بايد بدان توجه داشت اين است كه اگر ويروس ايدز وارد بدن شود، هميشه در خون افراد آلوده باقي مي‌ماند. وقتي كه اج آي وي وارد بدن كسي شد، اصطلاحا به اين فرد «اچ‌آي‌وي مثبت» مي‌گويند كه با ايدز فرق دارد. ايدز زماني پديدار مي‌گردد كه تعداد سلولهاي CD4+ بسيار كم شود (براي مثال به كمتر از 200 عدد در هر ميلي متر مكعب برسد) و فرد به عوارض بيماري مانند عفونتهاي فرصت طلب و يا سرطانهاي خاص ناشي از اين بيماري مبتلا گردد كه در اصطلاح مي‌گويند فرد «علامت دار» شده است. بنابراين هر فرد دچار ايدز، اچ‌آي‌وي مثبت است، اما هر فرد اچ‌آي‌وي مثبتي ممكن است هنوز به مرحله بيماري ايدز نرسيده باشد.
 تاريخچة ايدز
درباره اين كه ايدز از كجا سرچشمه گرفته و اولين بار چه زماني انسان را گرفتار كرده، اطلاعات دقيق و قاطعي در دست نيست. طبق بهترين برآوردها اين بيماري نخست در حدود سال 1930 ميلادي (75 سال پيش) جايي در غرب آفريقا ميان انسانها رواج پيدا كرده است. در ميمونهاي ساكن جنگلهاي اين منطقه ويروسي وجود دارد كه با ويروس ايدز در انسان شباهتهاي بسياري دارد. بنابراين برخي معتقدند اين ويروس ابتدا از ميمونها به انسان منتقل شده و به سبب جهشي كه پيدا كرده است توانسته چنين بيماري مهلكي را پديد آورد (مردم برخي از اين قبايل آفريقايي گوشت وخون ميمونها را مي‌خورند و حتي خون ميمون را به بدن خودشان تزريق مي‌كنند). البته انتقال از حيوان به انسان در آفريقا تنها يك فرضيه است و درستي آن هنوز به اثبات نرسيده است. مدتي نيز گمان مي‌رفت استفاده از بافتهاي بدن ميمونها براي تهيه برخي واكسنها در كشورهاي آفريقايي باعث انتقال اين ويروس به انسان شده است اما اين فرضيه نيز چندي پيش رد شد.
در سال 1981 ميلادي (1360 هجري شمسي) نوعي سرطان پوستي بسيار نادر به نام «سار كوم كاپوسي» در چندين مرد همجنس گراي آمريكايي گزارش شد. گزارشهاي بعدي از بروز نوعي سينه پهلوي بسيار نادرتر در مردان همجنس‌گرا حكايت مي‌كرد. از آنجا كه دانشمندان تا آن زمان اين نوع سرطان و اين نوع سينه پهلو را تا اين‌اندازه زياد نديده بودند، توجهشان جلب شد. آزمايشها نشان مي‌دادند كه دستگاه ايمني بدن اين افراد كاملأ از كار افتاده است. كسي نمي‌دانست اين افراد را بايد چطور درمان كند. از آنجا كه تصور مي‌شد اين بيماري فقط مخصوص مردان همجنس گراست، نام آنرا «اختلال ايمني مرتبط با همجنس گرايي» گذاشتند.
پس از مدتي چند مرد معتاد تزريقي مبتلا هم شناسايي شدند كه همجنس‌گرا نبودند. پس از مدتي زنان، كودكان و افراد بيماري كه به دليلي به آنها خون تزريق شده بود نيز با نشانه‌هاي اين بيماري شناسايي شدند. هر چند اين بيماري در زنان همجنس گرا هم گزارش مي‌شد، اما به نظر مي‌رسيد كه بيماري منحصر به همجنس گرايان نيست و بايد نام بيماري عوض شود. بنابراين دانشمندان نام آن را «ايدز» AIDS گذاشتند كه در انگليسي از حروف اول چهار كلمه درست شده و به معناي «بيماري نقص ايمني اكتسابي» است. نقص ايمني به اين مسئله اشاره دارد كه دستگاه ايمني بدن در اين بيماري خوب كار نمي‌كند و اكتسابي نيز به اين معني است كه اين بيماري ژنتيكي يا مادرزادي نيست و فرد آن را از ديگران مي‌گيرد (كسب مي‌كند).
به نظر مي‌رسيد اين بيماري از طريق خون و ترشحات بدن منتقل مي‌شود، بنابراين در مراكز انتقال خون از افراد مشكوك مانند مردان همجنس‌گرا و معتادان تزريقي خون گرفته نمي‌شد. اما هنوز آزمايشي وجود نداشت كه از طريق آن بشود فهميد كه فردي آلوده به اين بيماري است يا نه. دو سال طول كشيد تا دانشمندان در انستيتو پاستور پاريس توانستند ويروسي را كشف كنند كه با اين بيماري مرتبط بود. در سال 1984 (1363) آمريكايي‌ها هم ويروسي را در خون مبتلايان به ايدز پيدا كردند. البته دو سال ديگر هم گذشت تا اين دانشمندان فهميدند كه هر دو يك ويروس را كشف كرده‌اند و اسم آنرا اچ‌آي‌وي HIV يا «ويروس نقص ايمني انساني» گذاشتند كه متعلق به خانواده‌اي از ويروسها به نام رترويروسهاست.
در ابتداي كار عقيده‌هاي نادرستي در مورد ايدز وجود داشت. مثلآ پس 13 ساله مبتلا به ايدزي را از مدرسه اخراج كردند چون نمي‌دانستند كه داشتن ارتباط معمولي با مبتلايان به ايدز، به شرط آنكه تماسي با خون و ترشحات بدن آنها پيدا نشود، هيچ خطري ندارد. وزير بهداشت آن زمان آمريكا پيش‌بيني كرد ظرف 6 ماه براي اين بيماري آزمايشي ابداع شود و ظرف دو سال هم براي آن واكسني تهيه گردد. اين در حالي است كه امروزه پس از گذشت نزديك به 20 سال از آن زمان و علي رغم تمامي تلاشهاي شبانه روزي دانشمندان در سراسر جهان هنوز واكسن مؤثري براي ايدز پيدا نشده است.
ايدز همچنان به گسترش خود ادامه داد و در اروپا نيز همه گير شد. عده اي معتقدند ايدز از آفريقا و عده اي ديگر برآنند كه از آمريكا به اروپا منتقل شده است. سپس ايدز از اروپا به آسيا و از جمله كشور ما انتقال يافت. تا سال 1985، 51 كشور به ايدز آلوده شده بودند.
در سال 1987 نخستين داروي ضد ويروس ايدز به نام زيدوودين وارد بازار شد. اثر اين دارو در ابتدا معجزه آسا بود و جلوي پيشرفت بيماري را مي‌گرفت، اما ظرف يك سال بيماران نسبت به اين دارو كاملآ مقاومت نشان مي‌دادند. مشخص شد كه زيدوودين علاج اين بيماري نيست. تلاشهاي زيادي صورت گرفت تا عليه ويروس در مراحل مختلف چرخه زندگي و تكثيرش داروهايي ساخته شود. در سال 1955 مشخص شد كه درمان با دو نوع داروي مختلف تاثير بيشتر درمان سه دارويي هم به اثبات رسيد. با وارد شدن اين درمانها به بازار، براي اولين بار تعداد مرگهاي ناشي از ايدز در كشورهاي غربي كاهش يافت.
با اين حال اين داروها نمي‌توانند بيماري را علاج كنند و تنها مي‌توانند پيشرفت آنرا كند سازند تا فرد مبتلا كمي بيشتر عمر كند. همچنين اين داروها علاوه بر گران بودن اثرات ناخواسته و عوارض جانبي زيادي هم دارند كه مصرف آنها را براي همگان دشوار مي‌سازد.
فهرست مطالب
اهميت بهداشت در جلوگيري از ايدز    1
تعريف ويروس ايدز    1
تاريخچة ايدز    1
اهميت آموزش بهداشت در پيشگيري از ايدز    3
نحوه بيماريزايي ايدز    4
ويروسها    4
رتروويروسها    5
علائم ايدز و روشهاي تشخيص آن    5
عوارض ايدز    6
عوارض رواني ايدز    7
راههاي انتقال اچ‌آي‌وي و ايدز    8
احتمال عفونتزايي هر يك از راههاي معمول انتقال ايدز    9
ايدز از اين راه‌ها منتقل نمي‌شود:    9
نحوه پيشگيري از ايدز    9
پيشگيري از ايدز    10
پيشگيري اوليه    11
پيشگيري ثانويه    12
ارزيابي بيماران مبتلا به ايدز    12
دورة پنجره    12
از ايجاد عفونت تا پيدايش بيماري مزمن    12
معاينه كامل    12
گرفتن شرح حال بيماران    13
آزمايشهاي تشخيصي    14
درمان مبتلايان به ايدز    15
درمان غير دارويي    18
بيماريهاي مرتبط با ايدز    18
ابعاد فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي ايدز    18
ايدز و فقر    19
پرهيز از رفتارهاي پرخطر؛ كليد مبارزه با ايدز    21
اعتياد: نمونه يك رفتار پر خطر    22
اعتياد تزريقي    23
ايدز در ايران    24
پديده كوه يخ    24
گسترش ايدز در جهان    26
آماز ايدر در جهان    29
اهميت بهداشت مدارس    29