رونق اقتصادي و افزايش سطح درآمد ملي در چند سال اخير از طرفي باعث بالارفتن سطح مصرف و در نتيجه رونق واحدهاي توليدي و اقتصادي و از طرف ديگر، موجب فزوني ميزان پس انداز خانواده ها و رونق سرمايه گذاري شده است. تعادل نسبي بازار و مهار تورم، باعث شده كه سرمايه ها از حوزه دارايي هاي مشهود مانند طلا و اتومبيل به سمت دارايي هاي مالي نظير سپرده گذاري در بانك ها و خريد اوراق بهادار و سهام سرازير شود. بدين ترتيب سرمايه گذاري در فعاليت سودده اقتصادي و توليدي،خود باعث بالا رفتن سطوح درآمدي و قدرت خريد شده و از طرفي افزايش تعداد فعاليت واحدهاي توليدي و خدماتي،منجر به عرضه محصولات و خدمات بهتر و رقابتي تر گشته است.
آشنايي با نهادهايي كه در چرخه رونق اقتصادي از اهميت بالايي برخوردارند، براي همگان مفيد است. از آن جهت كه اين آشنايي باعث مي گردد تا سرمايه ها براستي در جايگاه خود به گردش درآيد و فرصتها بدرستي در دسترس همگان قرار گيرد. آشنايي با بازار بورس سهام و كالا از جمله مهمترين اين موارد است. بورس اوراق بهادار به عنوان بازار سازمان يافته و متشكل، گردش سرمايه و سهام و اوراق بهادار را تسهيل مي نمايد. بسياري از پس اندازها و سرمايه ها ، مستقيماً از طريق صاحبان سرمايه يا غيرمستقيم از طريق بانك ها، شركت ها و صندوق هاي سرمايه گذاري در نهايت در اين بازار به گردش درآمده و در فعاليت هاي اقتصادي مشاركت مي نمايند.
بورس كالا نيز بازار يكپارچه و سازمان يافته اي است كه در آن خريداران و فروشندگان، توليدكنندگان و مصرف كنندگان، دلالان و معامله گران به گردش و داد و ستد كالا كمك كرده، در نتيجه قيمت ها به تعادل رسيده و ريسك و مخاطره موجود در بازار، هم براي توليدكننده و هم براي مصرف كننده نهايي به حداقل مي رسد.
با پيچيده تر و گسترده تر شدن كارها و خدمات و تخصصي تر شدن آنها، ديگر بسختي مي توان انتظار داشت كه كسي به تنهايي بتواند خود اقدام به تأسيس واحدي جهت انجام آن كار يا ارائه خدمات نمايد. پر واضح است كه با وجود واحدهاي بزرگ و پرتوان،اگر كسي به تنهايي چنين اقدامي نمايد، توان رقابتي كافي نخواهد داشت. راه حل اين مشكل در ايجاد بنگاههاي اقتصادي شراكتي است. بدين معني كه صاحبان ايده و متخصصان از يكسو و صاحبان سرمايه و پول از سوي ديگر گرد هم مي آيند و با تشريك مساعي و شراكت در سود و زيان ،بنگاهي تأسيس مي كنند تا در جهت كار يا خدمت مورد نظر فعاليت نمايد. بدين ترتيب يك شركت تأسيس مي شود، شركتي كه هر مؤسس آن سهمي از مالكيت شركت را به خود اختصاص داده است و در سود و زيان مجموعه به اندازه سهمش سهيم است. يك شركت مي تواند به روشهاي گوناگون تأسيس و راه اندازي شود (شركت با مسئوليت محدود، شركت سهامي خاص،شركت سهامي عام يا ... ).
آنگونه كه شرح داده شد، سرمايه ركن اساسي تشكيل و تأسيس هر فعاليتي است. صاحبان سرمايه با مشاركت صاحبان ايده و تخصص،اقدام به تأسيس واحدهاي تجاري،صنعتي يا خدماتي مي كنند. اين شراكت منجر به تشكيل كارخانه ها، كارگاهها و شركتهاي بازرگاني و خدماتي مي گردد. فعاليت آغاز مي شود و واحد تأسيس شده به سوددهي مي رسد و يا احياناً زيان ده مي شود.
اكنون صاحب سرمايه اگر تصميم بگيرد كه در تأسيس بنگاه اقتصادي ديگري مشاركت نمايد، ممكن است مجبور شود مقداري يا تمام سرمايه مصرف شده در بنگاه پيشين را بازپس گيرد. به عبارتي ديگر، از سويي سرمايه اي وجود دارد كه در تأسيس يك واحد اقتصادي بكار رفته است و صاحب آن سرمايه نقداً آنرا در دست ندارد. اما اين فرد احساس م يكند كه مي تواند با در دست داشتن اين سرمايه ،كار و فعاليت جديدي را پايه گذاري نمايد. از سوي ديگر، فرد ديگري كه صاحب سرمايه است مي خواهد آنرا در فعاليتي با مشخصات موردنظرش سرمايه گذاري كند. كافيست اين دو با هم آشنا شوند و در مورد مبلغ،شرايط پرداخت و مشخصات ديگر به توافق برسند. آنگاه سرمايه نخست جاي خود را به سرمايه دوم مي دهد و در بنگاه ديگر عامل توليد كار و فعاليت و ارزش افزوده مي گردد.
بازار سرمايه
سرمايه در يك اقتصاد مدرن خود كالايي قابل معامله و نقل و انتقال است. سرمايه ركن اساسي بازار و عامل حركت و پويايي در نظام بين المللي است. اصل حركت اقتصادي جوامع را سرمايه و گردش آزاد آن تشكيل مي دهد. پيامد سرريز سرمايه در هر جايي، ايجاد كار و اشتغال و پويايي و نهايتاً درآمد و توان اقتصادي و رفاه مي باشد.