یکی از مباحث مهم در علم کامپیوتر بحث مهندسی نرم افزار می باشد که متاسفانه در ایران سایت ها کمتر به آن پرداخته می شود . در حالیکه امروزه شرکت ها بدون داشتن اصول مشخص مهندسی نرم افزار هیچگاه تصمیم به ایجاد سیستم های نرم افزاری نمی گیرند.
طراحی و تولید سیستم های نرم افزاری دارای یک چرخه حیات می باشد که در علم مهندسی نرم افزار به بررسی این چرخه حیات و عوامل مرتبط با آن پرداخته می شود . به طور کلی مراحل این چرخه به شرح زیر می باشد :
فعالیت جمع آوری نیازمندی های و مشخص کردن آنها . این نیازمندی ها کاری را که سیستم می بایست انجام دهد را مشخص می کنند .
فعالیت تحلیل نیازمندی ها برای درک بهتر آنها .
فعالیت طراحی برای اینکه مشخص شود که سیستم چگونه نیازمندی ها را برآورده می کند .
فعالیت ساخت سیستم .
آزمایش سیستم برای تایید اینکه آیا سیستم نیازمندی ها را برآورده کرده است یانه
ودرنهایت تحویل سیستم می باشد.
معماری نرم افزار:
معماري يعني ارايه توصيفي فني از يك سيستم كه نشان دهنده ساختار اجزاء آن، ارتباط بين آنها، و اصول و قواعد حاكم بر طراحي آن، و تكامل آنها در گذر زمان باشد.
از بدو مطرح شدن نرم افزار تاکنون ، معماری های متفاوتی بمنطور طراحی و پياده سازی ارائه شده است .که یکی از این معماری های نرم افزار معماری یا متدلوژی rupمی باشد.
يك پروسه چابك، پروسه‌اي است كه هميشه آماده در آغوش كشيدن درخواستهاي جامعه بوده و اين درجه از سازگاري را دارا باشد. بنابراين منظور از سرعت عمل، فقط كاستن از حجم پروسه توليد نرم‌افزار يا سرعت ارائه آن به بازار نيست؛ بلكه منظور، انعطاف‌پذيري و حفظ کيفيت است. مطلبي كه در اين مقاله قصد توضيح آن را داريم اين است كه RUP ساختاري پروسه‌اي (چيو 2000) است كه امكان انعطاف‌پذيري را براي توليد‌كنندگان نرم‌افزار فراهم مي‌آورد.
منظور از RUP چيست؟
در اين اینجا از چند منظر به RUP خواهيم پرداخت:
RUP يك پروسه توليد نرم‌افزار است.
RUP مجموعه‌اي از تجربيات بسيار عالي توليد نرم‌افزار را كه در عمل با آنها برخورد شده است، در خود دارد.
همانند يك محصول نرم‌افزاري به بازار ارائه شده و به فروش مي‌رسد با اين تفاوت كه RUP اولين ساختار توليد نرم‌افزار را ارائه داده و گام نخست را در اين زمينه برداشته است
مدل سازس سیستمهای نرم افزاری(uml):
برای چینش اجزاء مختلف سیستم نرم افزاری و نمایش روابط بین آنها و سایر موجودیتهای سیستم نرم افزاری . برای اینکه طراحی مدل برای سیستمهای نرم افزاری قالبی یکدست و یکپارچه و جهان شمول داشته باشد و تبادل اطلاعات بین مدلهای طراحی شده توسط افراد مختلف امکان پذیر باشد تلاشهای متعددی صورت گرفته است که UML یکی از آنهاست ، که در حال حاضر متداولترین استاندارد تولید مدل برای سیستمهای نرم افزاری در سراسر دنیاست . UML مخفف Unified Modeling Language است . UML برای مدل سازی سیستمهای نرم افزاری و تسهیل طراحی شیء گرای سیستم 9 دیاگرام ( و استانداردهای مرتبط با هرکدام ) را ارائه مینماید . قبل از توضیح بیشتر و ارائه تعاریف مقدماتی به نکته ذیل توجه کنید اغلب سوال میکنند که چرا UML مهم است و این روزها مانور زیادی روی آن میشود ؟ آیا لزومی دارد که به UML مسلط شویم ؟ آیا اصولا" این جانور به درد ما میخورد در جواب باید گفت: تا حالا دیده اید که کسی یک ساختمان بزرگ با پیچیدگیهای مختلف را "بدون نقشه" و الگوی از پیش معین شده بسازد و این پروژه موفقیت آمیز باشد ؟ آیا تا کنون شنیده اید که هیچ کدام از کارخانه های تلوزیون سازی بودن هیچ نقشه و پیش بینی فنی موفق به ساخت تلوزیونی شوند که کار کند ؟ یا اصلا" ساخته شود ؟ آیا تا کنون دیده اید کشوری بدون سیاستهای کلان و بدون سنجش جوانب امر ، موفق به مدیریت امور داخلی خود شود ؟ و ده ها سوال از این دست ! خواندن این سوالها بدون اینکه حتی ثانیه ای به جواب انها فکر کنید ، خود ، جواب به سوالات است. UML به عنوان استانداردی برای طراحی و پیش بینی جزئیات فنی سیستم نرم افزاری ، نحوه ارتباط اجزاء ، نوع و نحوه کارکرد قسمتهای مختلف و ... یکی از ملزومات تولید کنندگان نرم افزار در دنیای امروز است . حتی اگر مستقل کار میکنید و نرم افزارهای کوچک تولید میکنید با استفاده از UML در "اغلب" موارد به بالاترین حد بهینگی مراحل طراحی و تولید نرم افزارتون خواهید رسید و نکته آخر این که UML و استانداردهای آن و ابزارهای آن ها که آنقدر ساده و سهل هستند که صرف هزینه و وقت برای یادگیری و تسلط بر آنها نسبت به مزایائی که در قبال آن کسب خواهید کرد تقریبا غیر قابل توجه است
مقد مه ی بر مهندسی نرم افزار
بی گمان، نرم افزار یكی پیچیده ترین و در عین حال قابل انعطاف ترین دستاوردهای بشر می باشد. با وجودی كه بیش از چند دهه از پیدایش نرم افزار نمی گذرد. این پدیده ی شگفت آور قرن بیستم،به عنوان یكی از مؤلفه های كلیدی فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات، تاثیر شگرفی بر كلیه ی جوانب زندگی بشر داشته است امروزه نرم افزار، سوخت لازم برای راه اندازی و به حركت درآوردن موتورهای اقتصاد نوین تلقی می شود. هیچ سازمان و كسب وكار نوینی، نمی تواند بدون نرم افزار به حركت و تكامل خود ادامه دهد.
در طول چند دهه ی اخیر، با كمك رایانه ها و نرم افزارهای مختلف، حجم دانش بشری چندین برابر شده است. در آینده ی بسیار نزدیك، هر یك از ما شاهد بكارگیری نرم افزار در منزل، خودرو، تلویزیون، ساعت مچی ، كتاب، و حتی لباس های خود خواهیم بود.
اما به واسطه ی تغییرات بسیار سریع و غافل گیركننده ی فناوری های نوین اطلاعاتی و ارتباطی و به طور خاص نرم افزار، و به موازات آن، تغییر نیازها، خواسته ها، و انتظارات استفاده كنندگان از نرم افزار و قابلیت های آن، طراحی و تولید نرم افزار، بسیار پیچیده می باشد. عوامل دیگری مانند رقابت شدید، كمبود نیروی متخصص و حرفه ای، عدمِ دسترسی به دانش و تجربه ی موفق دیگران، لزوم تولید سریع، لزوم تولید مقرون به صرفه، نیاز روز افزون به همكاری میان رشته های مختلف، و مهم تر از همه ، عدم استفاده ی مناسب از اصول و مبانی مهندسی در طراحی تولید نرم افزار، این صنعت را با چالش های بسیاری روبرو نموده است. حدود 50 سال پیش،یعنی در اوایل پیدایش نرم افزار استفاده کنند گان این فراورده ی نوین همان طراحان و تولید کنندگان بودند.دران زمان نرم افزار عمدتا برای محاسبات و حل مسائل ریاضی استفاده می شد. وجود زبان های سطح پایین ٣ و محدودیت های سخت افزاری(كمبود حافظه و سرعت پردازش كم) از دیگر مشخصه های دوران اولیه ی پیدایش نرم افزار است در آن روزهای اولیه، نرم افزار چیزی جدا از سخت افزار نبود و حتی برای فروش سخت افزار، بطور رایگان در آن تعبیه می شد اما با گسترش دامنه ی كاربرد رایانه و به تب ِ ع آن نرم افزار در زمینه های مختلف، به مرور شرایطی به وجود آمد كه استفاده كنندگان و كاربران نرم افز صرفاً تولید نرم افزار بود. حالا دیگر نرم افزار قیمت داشت و اتفاقا برخلاف روند كاهش قیمت در سخت افزارها از طراحان و تولید كنندگان آن جدا شدند؛ سازمان ها و شركت هایی به وجود آمدند كه كارشان روز به روز بر قیمت نرم افزار افزوده می شد. نیازهای جدید استفاده كنندگان فراتر از محاسبات(رایانش) بود آنها به مدیریت اطلاعات نیاز داشتند. پیدایش زبان های سطح بالا و رفع محدودیت های سخت افزاری، از دیگر مشخصه های عصر جدید نرم افزار می باشد. درست در همین زمان است كه اولین شكست ها و مشكلات نیز خود را نشان دادند. مشكلات و چالش ها به قدری جدی و پر هزینه بود كه از آن به بحران نرم افزار یاد می شد.
سرانجام برای اولین بار، در سال ۱۹۶۸ و در یك كنفرانس كه توسط ناتودر كشور آلمان برگزار شده بود، بر لزوم مهندسی این دستاورد جدید بشر، یعنی نرم افزار، تأكید شد. از آن زمان به بعد، تكنیك های مهندسی، ابزارها، و دانش و تجربه، صنعت نرم افزار به یكی از صنایع برتر جهانی تبدیل شده است
فصل اول
شکل 3-1:مثلث موفقعیت پروژه6
شکل3-2:فرایند تولید محصول 7
بخش سوم شکل3-3:مدل ارتباط مفاهیم پروژه و فرایند محصول8
شکل3-4:امار مربوط به موفقعیت پروزهای نرم افزاری در سال19799
شکل3-5: امار مربوط به موفقعیت پروزهای نرم افزاری در سال19959
شکل3-6: امار مربوط به موفقعیت پروزهای نرم افزاری درسال200010
شکل 4-1:سازماندهی فرایند آریوپی در دوبعد 11
شکل4-2:افزایش هزینه و مدیریت ریسک 11
بخش چهارم شکل4-3:مدل تکرار11
شکل4-4:مدل حلزونی 11
شکل 4-5:مقایسه ریسکها در رویکرد آبشاری 12
شکل4-6:مدل حلزونی 13
فصل دوم: RUP
شکل 2-1:تاریخچه آریوپی21
شکل2-2:معماری آریوپی23
بخش دوم شکل2 -3:فرایند آریوپی24
شکل2-4:چارچوب فرایند آریوپی27
شکل2-5:روشهای مختلف پیکربندی آریوپی27
بخش سوم:شکل 3-1: مدل معماری1+4rup28
فصل سوم:uml
شکل 2-1:نمودار مورد کاربرد 38
بخش دوم شکل2-2: نمودار کلاس 39