این گزارش کارآموزی با فرمت Word بوده و قابل ویرایش است همچنین آماده پرینت می باشد

موضوع : گزارش کارآموزی بافندگی فرش و نوع فرآیند کارخانه چله پیچی و بافندگی

يكي از قديمي ترين هنرهايي كه بشر آنرا آموخت و از آن براي آسايش و زينت بخشيدن به خانه و زندگي خود استفاده نمود ، هنر فرشبافي است . زماني كه بشر براي پوشاندن و گرم كردن ، خود را نيازمند پوشش ديد به فكر درست كردن وسيله يا شئي افتاد كه هم قابل پوشيدن باشد و بدن او را آزار ندهد و هم احساس راحتي و گرما به او ببخشد . در نتيجه براي اولين بار از برگ درختان كه حالت انعطاف پذيري داشت براي اين منظور بهره برد ولي خيلي زود به اين نتيجه رسيد كه شايد برگ درختان قابل پوشيدن باشد اما      نمي تواند او را گرم نگه داشته و از گرما و سرما وي را محفوظ دارد . از همين جا بود كه بعد از مدتي به اين مطلب پي برد كه مي تواند از الياف طبيعي مانند الياف برگ درخت نارگيل و موز يا الياف كتان و كنف با از بين هم رد كردن آنها به صورتي كه امروزه بدان تار و پود مي گوييم پوششي مناسب تهيه نمايد كه هم او را از گرما و سرما در امان بدارد و هم حالت راحتي داشته باشد . از اينجا بود كه پارچه پديد آمد و روز به روز انسان در ساخت و بافت انواع پارچه ها تبحر پيدا كرد تا جايي كه در حدود سه تا چهار هزار سال پيش توانست پارچه هايي همچون حرير را كه در آن زمان در تمام جهان چه از لحاظ كيفيت و چه از لحاظ زيبايي شهرت داشت ببافد .

تقريباً در همان دوراني كه انسان توانست پارچه را ببافد از اين هنر در بافت زيرانداز هم استفاده نمود . در مراحل اوليه از برگ درختاني همچون نارگيل و خرما زيراندازهايي شبيه به زيراندازهاي حصيري كه امروزه مي بينيد تهيه كرد اما با گذشت زمان و كشف الياف و روش ريسندگي ، كم كم نخهاي پنبه اي ، كتاني ، كنفي ، پشمي و ابريشمي ساخته شد و از بعضي از آنها مانند نخهاي پشمي ، پنبه اي و كنفي در بافت زيرانداز ها استفاده مي كرد . كار به جايي رسيد كه قديمي ترين فرشهايي كه باستان شناسان كشف نمودند و شباهت بسياري به فرشهاي امروزي دارد و نشان از اوج كمال فرش و فرشبافي دارد به حدود 2500 سال پيش مي رسد كه انسان از مرز تامين زيرانداز براي خانه هايش گذشت و به هنر ايجاد طرح بر روي فرش دست يافت كه طبق كشفيات بدست آمدة ديرينه شناسان اين هنر يك هنر ايراني مي باشد .

روز به روز به فنون فرشبافي در طرح و نقشهاي گوناگون مخصوصاً در ايران افزوده مي شد و آثار ارزشمندي به وجود مي آمد و به عنوان يك كالاي قيمتي شناخته شد . تا جايي كه هر شخصي كه در خانة خود به عنوان زيرانداز از فرش استفاده مي كرد وي را شخص ملاك و ثروتمندي مي شناختند تا اينكه اين هنر فراگير شد و از قالب يك هنر سنتي به كالاي مورد علاقة مردم به عنوان پوششي براي خانه هايشان درآمد و روز بروز بر تعداد مشتريان آن افزوده شد تاجائيكه از توان بافندگان فرش خارج شده و توان پاسخگويي نياز بازار را نداشتند . از اينجا بود كه بافندگان فرش به فكر طراحي ماشين افتاده و اينگونه شد كه ماشينهاي ابتدايي بوجود آمد .

در دستگاههاي بافندگي ابتدائي ، از وردهاي تختي استفاده مي كردند و نخهاي تار از روي قرقره عبور كرده و توسط كيسه هاي شني كه به آن آويزان بود كشش نخها تنظيم مي شد . ايجاد دهنه كار بدين طريق بود كه كارگر پشت دستگاه نشسته و بوسيلة پاي راست تخته پائي كه به وردها متصل بود را به طرف پائين فشار مي داد و نيمي از نخهاي تار را (يك در ميان) پائين كشيده مي شد و نيمي در بالا قرار مي گرفت و دهنه كار بوجود مي آمد . عمل پودگذاري بوسيلة دست بدين طريق انجام مي شد كه ماكوي حامل پود را در دهانه كار پرتاب مي كردند . قرار دادن پود در لبة پارچه با عمل دفتين زدن در هر پود بوسيلة دست انجام و مقداري به همين ترتيب بافته مي شد تا موقع پيچيدن پارچه به دور نورد مي رسيد ، در اين موقع بافنده بوسيلة ميله هاي آهني نورد پارچه را (توپي پارچه پيچ) كه معمولاً چوبي بود مي چرخاند تا پارچه به دور نورد پيچيده شود و جهت جلوگيري از برگشت آن توسط ميله هاي آهني نورد را با زمين مرتبط مي كرد كه اصطكاك بوجود آورد .

به دنبال اختراع دستگاه پارچه بافي فوق ، بشر به فكر اختراع دستگاه مدرن تري كه زحمت كمتري داشته باشد افتاد و توانست دستگاهي مشابه دستگاه قبلي بود بسازد با اين تفاوت كه براي عمل پودگذاري ديگر احتياج نبود كارگر ماكوي حامل پود را بوسيلة دو دست در دهانه كار پرتاب كند بلكه عمل رفت و برگشت ماكو را با دست راست و عمل قرار دادن پود در لبه پارچه بوسيلة دست چپ انجام مي شد . اين دستگاه بنام دستگاه بافندگي چكي مشهور شد كه راندمان بيشتري نسبت به دستگاه قبلي داشت . با رواج اين دستگاههاي بافندگي در ايران ، كشورهاي اروپائي به ساختن ماشين بافندگي اقدام نمودند و اولين ماشين بافندگي در سال 1817 بوسيلة دكتر ويلر اختراع گرديد. ماشين بافندگي اوليه بنام دستگاه بافندگي پدالي اختراع شد . اين دستگاه نسبت به دستگاههاي فوق مجهزتر بود زيرا مقداري از كارها را خود را خود دستگاه بطور اتوماتيك انجام مي داد .

تاريخچه : 1949 ، زماني كه پروفسور رودنكو ديرين شناس روسي ، از ميان كوههاي پوشيده از برف آلفاي مغولستان مي گذشت و به درة پازيريك سرازير مي شد شايد هرگز گمان نمي برد قطعه فرش ظريف و نفيسي كه ساعتي بعد از ميان يخ و برف چهره نشان خواهد داد بار ديگر زبان تاريخ را خواهد گشود . فرش پازيريك شاهدي است بر وجود هنري ديرين و تكامل يافته كه در حدود 25 قرن پيش از اين در كمال دقت و ظرافت بدست ايرانيان بافته شده است . نقش مايه هاي بكار رفته در اين فرش شباهت بسيار با نقوش ديواره هاي تخت جمشيد دارد و به همين جهت گمان مي رود اين فرش در زمان پادشاهي هخامنشيان بافته شده است .

فرش دستباف ايران مجموعه اي آميخته از هنر و صنعت است كه حاصل زحمت و تجربة چند هزار ساله هنرمندان گمنامي است كه تمام عمر گرانمايه خود را صرف طراحي ، رنگرزي ، تهيه مواد اوليه و بافت آن كرده اند تا جايي كه امروزه موزه هاي بزرگ دنيا به داشتن قطعه فرشي از ايران بر خود مباهات مي كنند . آنچه باعث اين تمايز شده است شيوة منحصربفردي است كه در توليد اين شاهكار هنري به كار رفته است با ابزارهايي ساده و موادي برآمده از دل طبيعت و پيوند خورده با دل سازندگان آن دارد .

مهمترين مادة اوليه مورد نياز در صنعت فرش بافي پشم است . بهترين پشم براي فرش ، پشم گوسفندان نژادهاي بومي و اصيل ايراني است . پشمي كه در فصل بهار از قسمت پشت گوسفند چيده شده باشد به دليل استحكام ، براقي و بلندي الياف مرغوبيت بيشتر دارد و از اينرو در تهيه خامه هاي پشمي كه در بافت فرش مورد نياز است ، استفاده مي شود . پشمها پس از چيده شدن و جدا شدن پشمهاي تيره از پشمهاي سفيد حلاجي مي شوند . عمليات حلاجي كه در گذشته توسط دست و يا شانه انجام مي گرفت و امروزه نيز رواج كمي دارد گرد و خاشاك را از پشم مي زدايد و آن را آمادة رشتن مي سازد . در بسياري از مناطق از كمان نيز براي حلاجي استفاده مي گردد . امروزه نيز ماشين آلات به كار آمده و پشم را حلاجي مي كند . اگرچه ممكن است كارخانجات ريسندگي با سروصداي زيادشان نخهاي پشمي خوبي توليد كنند اما نخهايي كه با ماشين هاي سادة روستاييان ريسيده مي شود تاثير كيفي ويژه اي بر فرش توليد شده دارند . روستاييان پشمهاي خود را با چرخهاي چوبي نخ ريسي كه از چوبهاي محكمي ساخته شده اند مي ريسند . برخي نيز دوكهاي فوق العاده ساده اي را به كمك مي گيرند كه عمليات نخ ريسي آنها را سيار مي سازد و آنها را قادر مي سازد كه هم زمان به برخي كارهاي ديگر نيز سركشي كنند زيرا روستا هميشه آكنده از نشاط كار و فعاليتهاي گوناگون است . نشاطي كه بيم آن مي رود كه در ميان چرخ دنده ها و سرو صداي زيادشان رنگ ببازد و از ميان برود.

رنگرزي : پشمها پس از ريسندگي به صورت كلاف درآمده و آمادة عمليات رنگرزي مي گردد . رنگرزي با مواد اوليه طبيعي يكي از صنايع باستاني بشر است كه رد آن را در تمدن هاي كهن مناطق مختلف جهان مي توان جستجو كرد . ايرانيان از دوران باستان تاكنون فرشهاي خود را با كلافهاي رنگي توليد مي كنند كه توسط مواد طبيعي رنگرزي شده اند ، موادي همچون روناس براي طيفي از رنگهاي قرمز و لاكي ، نيل براي رنگهاي آبي ، سبز و سرمه اي ، اسپرك براي رنگهاي سبز كمرنگ و زرد قناري ، پوست گردو براي رنگهاي قهوه اي و بسياري از مواد گياهي ، معدني و حيواني ديگر كه بيش از صدها نوع رنگ گوناگون از آنها بدست مي آيد . شيوه هاي رنگرزي گوناگون مناطق مختلف ايران با يكديگر تفاوتهايي دارد و هر كدام شامل عملياتهاي نسبتاً پيچيده و بسيار دقيقي مي شود و رنگهاي حاصل از اين شيوه ها در مقابل نورزدگي و شستشو ثبات بسيار بالايي دارند . در واقع يكي از رموز مرغوبيت و عمر طولاني فرشهاي ايراني علاوه بر پشم مرغوب و نخهاي با كيفيت بالا ، رنگهاي زيبا ، درخشان و ثبات آن است . ثبات چيزي كه باعث مي شود هرگز گرد تاريخ  و غبار زمان بر چهرة دلرباي فرش ايراني تأثير نكند .

طراحي : آنچه در نگاه اول همگان را خيره مي سازد و به تحسين وا مي دارد طرحها و نقشه هاي اعجاب انگيز و پر راز و رمز فرش ايران است . گويا در دل هر طرح داستاني شگرف نهفته است كه با زبان عجيب خطوط شكلها و رنگها بازگو مي شود . هر كدام از نقش مايه هاي فرش ايراني پيشينه اي رازآلود از تاريخ ، فرهنگ ، آداب و رسوم مردم منطقة خود دارد . معماهايي كه هيچگاه گشوده نمي شود و اسرار نهفتة خود را در سكوت با تماشاچيان هنرشناس و متفكر خود در ميان مي گذارد . در درون اين صفحة رنگين گشودة تاريخ آنچه ديدني است سرتاسر هماهنگي و تناسب تركيبي از رنگ و نقش با اندازه ها و نسبتهاي حساب شده و دقيقي مي باشد كه كنار هم قرار گرفته اند . 

بيش از هزاران طرح مختلف براي فرش ايران شناسايي شده است طرحهايي كه هر كدام بدست هنرمنداني گمنام ، سخت كوش و ژرفنگر خلق شده اند ، هنرمنداني مشتاق كه بار وظيفة سنگين نگارش تاريخ و فرهنگ ملت خود را در لا به لاي نقشها و رنگها به عهده دارد .

بافت : اكنون كار اصلي آغاز مي شود . آنچه تاكنون مهيا شده است كنار هم گرد مي آيد تا داستان اعجازگر فرشبافان ايراني آنها را درهم تنيده و شاهكار خود را از دل آن بيرون بكشد . فرش دستباف در داخل يك قالب چهارگوش به نام دار شكل مي يابد . دارها در مناطق مختلف ايران از لحاظ شيوة ساخت و مسائل فني با يكديگر تفاوت دارند اما اصول كار آنها در همه يكسان است . برخي ثابت هستند و برخي داراي قسمتهاي مختلف مي باشند . اكثر دارها عمودي هستند اما عشاير كوچ نشين و اقوام تركمن بيشتر از دارهاي افقي استفاده مي كنند .

ابتدا چله و تارهاي فرش روي دار پياده مي شود . تار فرش معمولاً از جنس نخهاي پنبه اي خالص است . نخ پنبه اي كه از غوزة گياه غوزه دار پنبه تهيه مي شود نسبت به پشم از قدرت كشش كمتري برخوردار است . در مقابل حرارت مقاوم است . در مواد قليائي و آفاتي چون بيد روي آن اثر ندارد . از اينرو معمولاً در تار فرشها از آن استفاده مي شود اما فرشهاي عشاير همچون گبه داراي تار هايي از جنس پشم است و نيز براي بافت فرشهاي فوق العاده ظريف از ابريشم به عنوان تار استفاده مي كنند . دستان تواناي بافنده با كمك ابزارهاي ساده اي چون تيغه ، شانه و قيچي و با توجه به نقشه و رنگبندي مورد نظر نخهاي پشمي را لا به لاي تارهاي فرش گره مي زنند . پس از هر رديف گره او يك نخ پنبه اي را به عنوان پود از لابه لاي تارها مي گذراند و سپس آن را با شانه آن قدر مي كوبد تا گره ها و پود يكدست و منظم در كنار يكديگر محكم شوند . دو نوع گره اصلي وجود دارد : گره متقارن يا فارسي و گره نامتقارن يا تركي .

دانلود گزارش کارآموزی بافندگی فرش و نوع فرآیند کارخانه چله پیچی و بافندگی دانلود پروژه گزارش كارآموزي نوع فرآيند كارخانه (چله پيچي و بافندگي) رشته مهندسي نساجي کارآموزی فرش

فهرست مطالب

فهرست تصاوير 6

فهرست جداول 9

فهرست نمودارها 10

مقدمه 11

تاريخچه 13

كارخانة فرش محتشم كاشان 16

فصل اول _ رنگرزي 

1-1 الياف آكريليك 18

1-2 رنگرزي الياف آكريليك با مواد رنگزاي بازيك 18

1-3 روش رنگرزي 21

1-4 رنگرزي الياف آكريليك با مواد رنگزاي ديسپرس 21

فصل دوم _ چله پيچي

2-1 چله 23

2-2 نمايي از سالن چله پيچي 23

2-3 دستگاه چله پيچي 23

2-4 روند كار 26

2-5 بخشهاي پيشرفته دستگاه چله پيچي 30

2-6 واكس زني و انتقال 36

2-7 بايگاني 41

2-8 ضايعات سالن چله پيچي 41

2-9 عمده مشكلاتي كه در چله پيچي پيش مي آيد 41

فصل سوم _ بافندگي

3-1 شرح وظايف بافنده ماشين فرشبافي 44

3-2 شرح وظايف كمك بافنده ماشين فرشبافي 45

3-3 آشنائي با اصطلاحات ماشين فرشبافي 45

3-4 موقعيت اسنوها و دهنه ها در فرش روئي و زيري 49

3-5 طراحي در ماشينهاي فرشبافي 50

3-6 محاسبات طرز قرار دادن بوبين ها 50

3-7 قرار دادن بوبين هاي نخ خاب در قفسه بوبين 52

3-8 قفسه بوبين و نخكشي نخهاي خاب از راهنماهاي نخ قفسه 52

3-9 نخكشي نخهاي خاب از هارنيش ها (زه ها و ميل ميلكها) 53

3-10 نخكشي نخهاي تار از ميل ميلك هاي وردها و شانه 54

3-11 سيستم پودگذاري در دستگاه واندويل و تكستيما 55

3-12چاقو يا تيغ برش 56

3-13 سنگ چاقو تيزكن 56

3-14 طراحي وردها 56

3-15 تنظيم دقيق ارتفاع نخ خاب فرش 57

3-16 كشيدن فرش به جلو در ابتداي كار 58

3-17 نصب ميله هاي سردرگيري نخهاي تار 58

3-18 دستگاه ژاكارد 58

3-19 چگونگي بافت 60

3-20 دستگاه پيچش فرش 61

فصل چهارم _ تكميل

4-1 دوخت 62

4-2 پشت پاك كني 63

4-3 شيرينك مقدماتي 63

4-4 چسب زدن 64

4-5 خشك كردن 65

4-6 شيرينك نهايي 66

4-7 تخته كردن ، زيگزاگ زدن ، ريشه بافي ، عيب يابي و رفع نقيصه 66

4-8 شستشو 67

منابع و مآخذ 69

فهرست تصاوير

تصوير 1 : گره متقارن يا فارسي 15

تصوير 2 : گره نامتقارن يا تركي 15

تصوير 3 : رول اصلي 25

تصوير 4 : Support 25

تصوير 5 و 6 :كيسه هاي بوبين در انبار 27

تصوير 7 : پدال پائين هر 24 بوبين 27

تصوير 8 : چرخ حركت دهنده قفسه قلابها 27

تصوير 9 : مرحله اول / عبور از سوراخ پشت قسمت قلابها 28

تصوير 10 : مرحله دوم / عبور از بين قرقره 28

تصوير 11 : مرحله سوم / عبور از قلابها 28

تصوير 12 : سرنخها به سمت شانه ها كشيده مي شود 29

تصوير 13 : شانه رو و زير 29

تصوير 14 : شانه اصلي 29

تصوير 15 : گره آلماني 30

تصوير 16 : گره ايراني 30

تصوير 17 : سيمهاي متصل به قلابها 31

تصوير 18 : چراغ متصل به سنسورها 31

تصوير 19 : جكهاي Tension (كشش) 31

تصوير 20 : فنرهاي كشش قرقره 32

تصوير 21 : ميله هاي تنظيم كشش 32

تصوير 22 : شلنگ هاي متصل به جكهاي Tension 32

تصوير 23 : صفحه كليدها و كنترل 33

تصوير 24 : صفحه كامپيوتر 35

تصوير 25 : سمت راست دستگاه واكس زن و انتقال 36

تصوير 26 : سمت چپ دستگاه واكس زن و انتقال 36

تصوير 27 : ريلهاي تعبيه شده در كف سالن براي انتقال 36

تصوير 28 : غلطك آغشته كننده و دستگاه واكس زن 37

تصوير 29 : مخزن حاوي پارافين 38

تصوير 30 : كنتور مخزن پارافين 38

تصوير 31 : بشكه پارافين مايع 38

تصوير 32 : علامت گذاري روي چله 39

تصوير 33 : اسنوي آماده تحويل 40

تصوير 34 : باسكول براي توزين اسنوها 40

تصوير 35 : بايگاني 41

تصوير 36 : بايگاني 41

تصوير 37 : بخش تنظيم فشار باد جكهاي Tension 42

تصوير 38 : قفسه بوبين 45

تصوير 39 : ورد 46

تصوير 40  : ميل ميلك متصل به هارنيش 46

تصوير 41 : هارنيش 46

تصوير 42 : ژاكارد 46

تصوير 43 : نقشه طرح 47

تصوير 44 : اكسنتر وردها 47

تصوير 45 : ريپر 48

تصوير 46 : گريپر 48

تصوير 47 : وزنه هاي مربوط به تنظيم كشش نخ تار 49

تصوير 48 : جاهاي خالي پر شده با نخ تار در قفسه بوبين 51

تصوير 49 : راهنماهاي نخهاي خاب 53

تصوير 50 : راهنماي اصلي قبل از هارنيش ها 53

تصوير 51 : وزنه هاي تنظيم كشش 53

تصوير 52 : ظرفهاي بوبين ذخيره 53

تصوير 53 : كمك بافنده از پشت ماشين نخ خاب مورد نظر را به بافنده مي دهد 54

تصوير 54 : بافنده هارنيش ها را براي گرفتن نخ خاب بالا نگه مي دارد 54

تصوير 55 : بوبين پود (1) 55

تصوير 56 : ذخيره پود (2) 55

تصوير 57 : راهنماها (3)  55

تصوير 58 : ريپر (4)  55

تصوير 59 : گريپر (5) 55

تصوير 60 : پيكان نوك پلاتين 59

تصوير 61 : برآمدگي و پاشنه پلاتين 59

تصوير 62 : برآمدگي وسط سوزن 60

تصوير 63 : ميله جلوي دفتين 60

تصوير 64 : كارت نقشه جلوي تخته سوزن قرار مي گيرد 61

تصوير 65 : وزنه هاي متصل به پائين هارنيش ها 61

تصوير 66 : پشت پاك كني 63

تصوير 67 : شيرينك 64

تصوير 68 : غلطك برسي 64

تصوير 69 : بخار دادن قبل از چسب زدن 65

تصوير 70 : چسب زدن 65

تصوير 71 : مخزن چسب 65

تصوير 72 : حاشيه فرش قبل از دوردوزي 66

تصوير 73 : چرخ دوردوزي  66

تصوير 74 : حاشيه فرش بعد از دوردوزي  66

تصوير 75 : سطح استيلي بسيار صاف  67

تصوير 76 : مكنده هاي بالاي هر دستگاه  67

تصوير 77 : لوله هاي هدايت كننده ضايعات به خارج از سالن  67

تصوير 78 : ضايعات در بسته هاي مخصوص ريخته مي شود  67

تصوير 79 : شكل ساده اي از فرآيند تكميل فرش 68

فهرست جداول

جدول (1) : ثبات نوري و شستشويي تعدادي از مواد رنگزاي بازيك روي آكريليك   18

جدول (2) : نام تجاري تعدادي از مواد رنگزاي بازيك  19

جدول (3) : مشخصات تعداد بوبين ماشين فرشبافي 51

فهرست نمودارها

نمودار (1) : نمودار رنگرزي آكريليك با مواد رنگزاي بازيك  21

نمودار (2) : نمودار رنگرزي آكريليك با مواد رنگزاي ديسپرس 22