موضوع : طرح توجیهی تولید انواع کنسانتره دام طیور آبزیان

تغذيه علمي است که دانش بيوشيمي و فيزيولوژي را تواما و با مفهومي مشترک در ارتباط با يک

ارگانيزم و تامين غذاي آن بيان ميکند . تغذيه شامل جرياني است که در آن سلولهاي بدن موجود زنده با بخشي از محيط شيميايي خارج که براي تامين مواد مورد نياز جهت انجام مطلوب واکنش هاي متابوليکي و شيميايي براي رشد، نگهداري، کار و توليد ضروري است در ارتباط مي باشد.

غذا به ماد ه اي اطلاق مي شود که حيوان بتواند پس از خوردن، آن را هضم و جذب کرده و به مصرف برساند. به آن قسمت از ماده غذايي که به مصرف واقعي حيوان مي رسد، ماده ي مغذي گفته مي شود.

استفاده از خوراک آماده براي تغذيه دام به واسطه ايجاد امکان مصرف ضايعات صنعتي و پسماند هاي کشاورزي در جهت کسب ارزش افزوده و همچنين سهولت حمل و نقل، در سالهاي اخير رو به فزوني نهاده است.

ضمن اينکه تغذيه دام با اين نوع خوراک مي تواند از بروز امراضي که به دليل وجود الودگي هاي

مختلف در غذاي دام پديد مي ايد جلوگيري نمايد.

براي ايجاد شرايط بهره بردار ي اقتصادي از دام بايد مجموعه اي از مواد که در يک نوع علوفه به تنهايي گرد هم نمي آيند با هم مخلوط و آسياب نمود . اين ترکيب کنسانتره اي را تشکيل مي دهد که متشکل از مجموعه اي از مواد غذايي است که قادر است همه عناصر و مواد ضروري بدن دام را در حد نياز آن برطرف ک ند.مواد موجود در کنسانتره عبارتند از انواع پروتئين ها که از موادي چون کنجاله پنبه تامين مي شود، کربوهيدراتها که از غلات و ملاس و تفاله چغندر تشکيل مي گردد، چربي ها ، مواد معدني وانواع ويتامينها.

هرگونه خوراك گيا هى و پرحجم كه ارزش غذايى داشته باشد و خوش خوراك هم باشد، علوفه نام

دارد.

يونجه يابيده : اين علوفه ارزش غذايى زيادى دارد . يونجه به عنوان يك غذاى عالى در تغذيه دام به خصوص براى گاو شيرى استفاده مى شود. پروتئين و كلسيم بالاى اين علوفه نشانه مرغوب بودن آن است. زمان برداشت يونجه وقتى است كه يك سوم بوته ها به گل بنشينند . در جيره غذايى گاو شيرى، بين دو تا چهار كيلوگرم يونجه در روز كافى و مناسب است.

علف باغ : اين علف در تغذيه گاو شيرى و پروارى استفاده مى شود. به دليل داشتن رشت ه هاى بلند،نشخوار دام ها را زياد م ى كند. به علاوه در گاوهاى شيرى باعث بيشترشدن چربى شير مى شود . براى جلوگيرى ازخارج شدن سريع خوراك هاى آردى از بدن دام هاى پروارى از اين علوفه استفاده مى كنند.

كاه به علت خشك و پرحجم بودن، ارزش غذايى زيادى براى دام ها ندارد. از نظر ارزش غذايى، كاه جواز كاه گندم بهتر است . همچنين كاه گندم از كاه برنج بهتر است . براى دام هاى سنگين بهتر است كه كاه به صورت رشته هاى بلند باشد . مصرف كاه بايد كم و به مقدار لازم باشد. هر چه مقدار اين علوفه درجيره غذايى دام ها بيشتر باشد، جلوى هضم و مصرف بيشتر غذا را مى گيرد. بهتر است كاه را هميشه بعد از خوراك هاى ديگر به دام ها داد.

اگر كاه و علوفه هاى مانند آن به صورت غنى شده به دام ها داده شوند . ارزش غذايى بيشتر مى دارند .براى گاوهاى خشك مى توان مقدار بيشترى از اين علوفه در جيره غذايى قرار داد.

سيلوها:  براى استفاده بيشتر و بهتر از علوفه هاى خشك و هضم بهتر اين علوفه ها، آنها را سيلو

مى كنند

ب - خوراك هاى فشرده شده يا كنسا نتره دامى

علوفه هاى آر دى و خوراك هايى كه از رشته هاى كمى تشكيل شده اند ر ا خوراك هاى كنسا نتره اى مى گويند. وقتى مقدار مشخصى از ماده هايى مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، كنجاله تخم پنبه را با تكميل كننده هاى معدنى و ويتامينى مخلوط كنند، خوراك كنسانتره تهيه مى شود.

براى برطر ف كردن نياز غذايى دا م هايى كه توليد بالايى دارند، علاوه بر علوفه بايد مقدار مشخصى ازكنسانتره دامى هم استفاده كرد . به گاوهاى بومى و دورگ روستايى كه بيشتر از هشت كيلوگرم شيرتوليد مى كنند، بايد مقدار مشخصى كنسانتره دامى داد.

به دامداران عزيز سفارش مى شود اگر خوراك را از كارخانه خريدارى مى كنند، در هنگام تهيه و

مخلوط كردن كنسانتره در كارخانه حضور داشته باشند . به اين ترتيب، م ى توانند كنترل كنند كه

 از هرماده اى به مقدار مشخص و لازم در كنسانتره مخلوط شده است و جلوى هرگونه تقلب گرفته شود.

براى تهيه كنسا نتره به وسيله خود دامدار، مى توانيد از دستور زير استفاده كنيد . اين دستور براى گاوشيرى كه بين ده تا پانزده كيلوگرم شير توليد مى كند، مناسب است.

مقدار جو سى و پنج تا چهل درصد، سبوس گندم سى تا سى و پنج درصد، تفاله چغندر قند هشت

تا ده درصد، كنجاله تخم پنبه پنج تا هفت درصد، نمك نيم درصد و سبوس برنج شش تا هشت درصدبايد باشد. به اين ماده ها مقدارى كربنات كلسيم يا دى كلسيم فسفات هم اضافه مى كنند.

نكته هاى مهم در تغذيه مخلوط علوفه و كنسانتره براى گاوهاى شيرى روستايى كه توليد شير آنان به هفت تا هشت كيلو گرم مى رسد، لازم نيست كه از كنسانتره استفاده كنيد . با علوفه هاى مرغوب مى توان نياز غذايى اين دام ها را برطرف كرد . ولى براى گاوهايى كه در روز بيشتر از هشت كيلوگرم شير توليد مى كنند، بايد از كنسانتره استفاده كرد.

براى اين گاوها در برابر هر يك كيلوگرم شير توليدى، نيم كيلوگرم كنسانتره دامى لازم است . براى

مثال اگر گاوى چهارده كيلوگرم شير توليد مى كند، بايد روزانه هفت كيلوگرم كنسانتره به اضافه مقدارلازم علوفه تازه و مرغوب بخورد.

تغيير جيره غذايى دام بايد با احتياط كم كم انجام شود . تا باعث ك م شدن توليد نشود . اگر در غذاى دام از ضايعات استفاده مى شود بايد با توجه به نوع ماده افزودنى از مقدار كنسانتره كم كرد.

علوفه هاى سبز، رطوبت زيادى دارند . به همين دليل دو تا سه برابر علوف ه هاى خشك بايد مصرف شوند. اگر بتوان علوفه و كنسانتره را به طور كامل مخلوط كرد، خيلى مناسب است. اگر اين كار انجام نشد، سعى كنيد فاصله زمانى بين تغذيه با علوفه و كنسانتره خيلى كم باشد.

براى بيشترشدن مقدار توليدشيره مى توان تا حدودى از كنسانتره دامى استفاده كرد . مصرف زياد

كنسانتره باعث كم شدن چربى شير مى شود. در اين حالت بايد از علوفه هاى مرغوب با رشته هاى بلند وكنجاله تخم پنبه استفاده كرد